Kichwa Willay

IESSka Seguridad e Higiene del Trabajo punchata yuyarin.


IESS Pichincha markamanta pushakka, Seguridad e Higiene del Trabajo puncha kashkamanta kay jueves 23 punchata, 9h00 pachapi, IESS Matriz, chunka yata tantanakuy ukupi, Av. 10 de Agosto y Bogotá ñanpi, shuk tantakuyta rurankakuna.

Kay tantanakuyka, José Martínez Dobronsky, Director General del IESS, Geonanna León, Directora Provincial de Pichinchamanta alli shamuyta kunkami. Ministerio de Relaciones Laborales, Ministerio de Salud, Hatun Yachanamanta, llankaywasimanta pushkkunami chayman chayanka.

Llankaykunapi mana llakikunata charinkapak, shinallatak yachashkata, wakin llankaykunapi riksichinkapak doctor Luis Vásquez, Director del Seguro de Riesgos del Trabajo, shuk rimayta kunkami "Resultados del Sistema Nacional de Gestión de la Prevención en el Ecuador" kay hawamanta rimanka. Shinallatak shuk parlanakuy tyanka, IESSpi llankakkuna, Ministerio de Relaciones Laborales, Ministerio de Salud Pública, Universidad Internacional SEK, Universidad Tecnológica Equinoccial pakta kanka kay "Presente y futuro de la Prevención de Riesgos Laborales en el Ecuador" hawamanta rimankakuna. 1980 watapi Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasimi (IESS), kay 18 puncha, octubre killapi Seguridad e Higiene del Trabajo punchata shutichishka, kay punchapi Organización de Naciones Unidas (ONU), shinallatak Organización Internacional del Trabajo (OIT,) Ecuador llaktapi kay mana llaki, alliyay, llankaykunapi charichun kamachiyta shukshichirkakuna.

Shinami kay seguridad e higiene industrial wiñarirka, shina llankay wasikunapi alli ukukunapi, alli wayrawan, maypi llankaykunapi sumak alli llankay tyachunmi karka. Kay kamay llankaypika yuyaykunata yachachinkapak, llankaykunapi ama llakikunata charichun, shinallatk sumak, ukta kullki mañay tyachunmi yuyaywan rurashkami kan.

 

Hatun hampiwasi Teodoro Maldonado Carbo 44 watakunata paktan



Dr. Leoncio Andrade Corral, tantanakuy wasipi tantarisha, Teodoro Maldonado Carbo Hatun hampiwasi IESSmanta wata paktashkata raymita charirkakuna.

José Martínez, Director General IESSmanta, kay raymita aparka, llaktapi alliyana wiñachiskata hawaman churarka, kay watakunapi llankayka mana pankalla kashka nirka, kunanmi hatun mushuyasha katinchik nirka.

Chaykatik, tukuy chaypi kakunata (hakpik yachaykuna, kamakkunata, IESS markamanta pushakkunata) kay hatun hampiwasita Teodoro Maldonado Carbota hatunyachinkapak kimirichun kayarka, Guayas markapi kawsaykunaman punchapi kimsa waranka unkushkakunata llutarina charikunata yanapan, shinallatak kay hampiwasipi 400 kawitukunata charin nisha willarka.

Shinallatak, Juan Carlos Gilbert hampiwasita apak, kay ukupi imashina llankahunta nirka. Kay kimsa killapi inakunalla rurashkata willrka, junio septiembre killamanta alliyana ukupi yanapay wichiyarka nirka, 140 hunu unkuykunata rikurkakuna; shuk pachapi chushku unkuykunata rikun, shinami 33 hatun hapik yachaypi yanapankuna nirka.

Director General del IESS willay tukuchishpami kutishuk pushakkunawan Teodoro Maldonado Carbo hampiwasita rikunkapak rirkakuna

 

IESSman llutarikuna mashana kullki churakta rikunkapak kimsa ñan tyan



Llutarikuna shinallatak montepío charikuna kikinkunapak killapi mashna kullki chaskikta rikunkapakka kay www.iess.gob.ecman yaykunami, shinallatak llankaywasikunapi mana kashpaka chaskiman killkasha mañana. Maypi Pensionista killkayman yaykusha kay anti nikichipi www.iess.gob.ecman yaykusha chaypi "Rol de Pensiones Jubilados" akllasha, chaypi kikin cedula yupayta, katipi kikinpak upalla killkayta churana, chaypi maskana, muñashpaka surkuna churana, killapi mashna kullki chaskishkata rikunkanalla kan.

killapi killkayta chaskinkapakka kikin chaskita charinami. IESSpi manarak kikin chaskita killkakpikaca kay web www.iess.gob.ec killkachinami "Afiliados" man yaykunsha, Historia laboral nishkapi kikin cedula yuyapyta, shinallatak kikin upalla killkayta churasha yaykunami, "Información" killkayta akllasha chaypi kikin chaskita churana chaypi "ACtalizaci{on de Datospi" llapina.

Kay willaykunata kikin chaskipi chaskisha mana mina kullki huna tukunchu.

Chaskipi willayta kachayka, uktalla, upalla sumaklla kachun kan, mana yanka llankaywasikunaman yanka chayachunmi kan.

 

IESSpak upalla killkay tukuy ministishkata yaykunkapak alli kan

IESSpak upalla killkayka kikimpakllami. Llutarik shinallatak llankaysamay charikunami mushuyachina kikimllapak kana; kikinpak shutipi upalla kilkaywan ima rurashpaka kanlla yachanki.

IESSmanta llutarik shinallatak llankaysamay charikunami, upalla killkay llankaywasi anti nikichik www.iess.gob.ec surkusha kikin correopi chaskisha, llankaywasiman mana chayanachu anti nikichiman yaykusha tukuy mañayta ministishkata ruranallami. Llutarina charikka maykunapilla llankashkata rikuna ushanmi; shinallatak mashna fondo de reserva cesantía kullki charik mana charikta rikuna mañanapash ushan, certificado pankatapash mañana, quirografarios, hipotecarios kullkita mañana, hampik yachayta mañana, llankaysamayta mañana, kutishun yanapaykunapash runana ushankuna. Pensionistaka upalla killkay surkuna tarinapash ushanmi, wañushkapi yanapay mañana, montepío, wawakunaman kusa warmiman allikana chutachina, mashna killapi kullki churashkata surkuna, kullki wakichi yupay killkachina shuk mañaykunapash usahnmi.

Kay watamanta enero killamanta llutarina llankaysamay charikuna upalla killkay chinkakpi, kunkashapash IESS llankaywasiman ña mana chayanachu kan, anti nikichiman www.iess.gob.ec  yaykusha "Afiliado" nishkapi llapina mana kashpaka Pensionistapipash upalla killkay wiñachina/ tarina kaypi tyashkapi llapishpa katinami.

Manarak upalla killkay surkushpa correo surkushka charina, ari nisha chayman killkay kachanka. Pi upalla killkay mañayka hatun kana kan, kikimpak wasimanta karu uyari charinami. Karu llaktakunamanta kashpa mana cedula yupay wakcha kashkata killkay mana charishpaka IESS llankaywasiman chayasha tapunami. Llutaripak upalla killkay mana llankachipak layachun kutishunmi kan, llankachikka IESSman chayasha mana kashpaka pitapash minkasha kachana chaskinkapak.

 

 

Mama alli mikushka, wawa alli 

Mama wiksayuk chuchuchi pachakunapi may alli mikunanata mikukpi, wawa alli sinchi wiñanka 

Una madre bien alimentada durante el embarazo y lactancia, resultado niño sano y protegido.

Kay yuyaywan Carlos Andrade Marín Hampiwasipi llankakkuna wiktsayuk chuchuchik mamakuna kay IESS Hampikwasiman chayashkakunata rimasha yachachikman, 1 punchamanta 7 punchakama agosto killapi apakun. 500 mamakuna mama tukukkunapash chayarkakuna hampikkuna mikunamanta yachakkuna, mamakunapak ñuñu may shumak mishki kashkata yachachirkakuna; shinapash, kay ñuñu imashina wawakunata allita wiñachin 2 wata kama sinchiyachin.  Romelia Rosero, Carlos Andrade Marin Hampiwasimanta mikunamanta yachak nin, hapik mañashkapilla mikushpa hipa muru hampikunata upyana, mamakuna tawka mikunata mikuna kan shina alli ñuñu charishka wawaman karaymanta hatunyachin.

Chaymanta kaykuna mikuchun nin: murukuna, alli kiwakunata, frutas, chawla mikuna, mamakuna ñuñuta karakukpi achka yaku upyanami  nin.

Mana hayak yakuta upyana shinallatak yapa hayak mikunakunata mana mikuna, wawapak wiksha 


Tukuy "aycha mañashkata mikuna" kan, mana yapa mikuna rikushpalla mikuna mama wawapash alli katichun, wiñachunpash, nin.


Kay rimaykunaka jueves 7 puncha, agosto killapi tukurinka, manarak chayakpi Carlos Andrade Marín Hampiwasiman rinalla,  kay 8h00 pachamanta 13h00 pachakama  yanapahun, hampikkuna mamakunata imashina uchilla wawakunata chuchuchina yachachinka; shina mamaka may alli shuk kawsayta charichun alli mikunata mikusha.
 

 

 

Rukumanta llankaysamay charikuna kutishuk llankachikwan llankay ushankunami

Llankaysamay charik maypi llankahurka tikrankapakka mana ushanchu shuk watalla yallishka  llankayman yaykuna ushanmi.

Llutarika rukumanta llankaysamayta hapishka hipa kutishun llankaywasikunapi llankachikunan llankayta charina ushanmi, shinapash llankachik, llankaywasi llankaysamayta kukmanka shuk watata mana tikrana ushankuna.

Rukumanta llankaysamay IESSpi charikuna llankankapak tikrasha killapi kullki hapikuna, tukuy hapikmanta mana 40% kullkita hapinkachu, kayta paktachinka, canasta familiar  USD 628,27.kullki yachik hapishpa mana hapinkakuna.

Kay kullki llankaysamaykuna mana kichun, killa kullki canasta básica uripi kashpa, yapa kullki chaskikpi kichunka. Hatun unkuy charikuna mana kay kullkita kichunchu, IESSpi alli killkashka kana kan.

Pensiónmanta 40% kullki kichunaka Ecuador mamallakta llakaysaman churashkami kan.

Llutaripak llankay tukurikpi, llankaysamay charika paypak tukuy kullkita killapi chaskinkami, mamallakta kullki churashkawan chaskinka, shinallatak llankay tukuchikpi reliquidación kullkitapash kunkami. 

Rukuyakpi llankaysamay charik llankayman tikrasha, shuk watapi, wata paktapi pensión wichiyachun ña llankay tukuchisha mañana kan.

 

Diabetico chaki mashkay rikuna

IESS-Cotocollao hampikwasimanta tukuy wariwarki rukukunata diabetes hunkuyta charikunata kayan,chaki diabetico mashkay rikuyman kayanmi, kay viernes 8 puncha agosto killapi unkuyta hampik yachaykunami chaypi rikunkakuna

Kay punchapi, IESSmanta hampikkuna, hampikta yanapaykuna, hampik yachaykunawan, chakikuna mashkayyachayta rurankakuna,  imashina charina, ima hanpita upyana yachachinkakuna shina alli kawsayta sinchiyachun.

Kay unkuymanta rimasha Erika Quispe hampik "Influencia de la educación y de la atención temprana y de calidad en la prevención de complicaciones de pie diabético" apakka kay llankaypika 500 yalli runakuna kay Cotocollao hampiwasiman llankayman chayakrin nirka. 

IESSman kimirishka kashpa, chaki unkuyta charikpika kay viernes 8 puncha agosto ina, mana kashpakata tukuy viernkunata agosto, septiembre killakunapi yanapakrin, 07h00 pachamanta 15h00 pachakama llankankakunami; mana mañayta surkuna kanchu.

Cotocollao hampiwasika kay Av. de la Prensa  N55-118 y Pulida ñankunapi sakirin; yapa willayta charisha munashpaka karu uyuri: 2590080 shinallatak 2291861 kayana.

 

 

IESSka Comité del Pueblota rikunkapak chayan

Kay llaktapi IESSpak chayay, "El GRAN EQUIPO -IESS-BIESS- VISITA TU BARRIO", ñawpayuyay chayayka llaktarunakunapak yapa hatun rikurin; kay 2 sábado puncha, chakmay killapi, Cómite del Pueblo uchilla llaktata rikunkapak chayanka, IESS hampiwasimanta hampik yachaykunami alliyachinamanta yachachinka, shinallatak kay Estadio de la Liga Barrial del Comité del Pueblo chayakunamanka alliyachinapash tyanka, 09h00 pachamanta 14h00 pachakama yanapankakuna.

Kay alliyana kushikuy llankaypi, intishukshina llaktapi kawsaykuna tushushpa aychata tushushpa kuyuchina hipaka kiru hampikta charinkakuna; mana unkunkapak alli murukunata mikuna yachaykunapash tyanka, chakishka pacha kashkamanta IESSpak kara hampik yachakkunaka kara ama wakklirichun yachayta rikuchinka, wawakunata hampik yachaykunaka alli wawakunata rikunka; diabetes unkuykunata rikuyta rurankakuna yachachinkakunapash.

Shinallatak IESS BIESSpi llankakkuna kutishuk yanapay willayta kunkakuna, shina: upalla killkaymanta, imashina kikimllatak llutarina rurana; ima puncha llankaysamay mañana, wachaypunchapi unkuypi imashina yanapay mañaykuna, kutishuk ministikkunapash BIESS hipotecarios quirografarios kullki mañachik tyakkunata willankami.

Yapa llakikashpa mana purina ushashpa kay Liga Barrial del Comité del Pueblo mana chayana ushakkuna hampik yachaykunaka wasiman rikunkapak rina ushanka.

Shuyanchik Quito intishukshinallapi kay sábado 2 puncha chakmay killa, 09h00 Pachamanta 14h00 pachakama.

Shamupay raymipi kushikuy, kaypi mana unkuymanta yachankimi

 

IESS Santo Domingo Hampiwasimi ishkay watapaktashkami.

Consejo Directivo IESSpak pushak Víctor Hugo Villacrés, markamanta pushakapakkuna, hampiwasimanta pushakkunawan, 17 puncha purun killapi 2014 watapi, IESS Santo Domingo Hampikwasi ishkay watapaktay tantanakuyta aprakakuna.

Mushuk ishaky niki sumak hampiwasika, Santo Domingo de los Tsáchilas markapi kahun, kay wasika 12.000 tatkikuna (m2) charin, pichka patakunapi rakishka kahun, 120 kawitukunaman paktak chaypi hunkuykunata alliyachun kama kachun, shumak kimsa kuchushpa sirashpa alliyachinama ukukuna, shukka uktalla rikunkapak, aychata alliyachinkapak, karumanta ukkuyta rikunapak, unkuykunata rikuna, shuklla unkuyta yachay ukukuna charin, shinallatak ukta yapa unkuykunata hampinkapakpish charinmi.

Kay ruraykunapi, Doctor Carlos Carrión, pushakapak IESS Santo Domingo Hampiwasimanta rinri wakklirishka charishkakunaman 3 hillakunnata kurka shina alli uyaychun alli kawsaychunpash.

Kunan, ishkay wata wasipichay rurashka hipa achtawan munashka killkaypi may alli may shumak yanapay kunkapak sinchiyashka kahun, Santo Domingo de los Tsáchilas markapi kaysaykunaman shinallatak Esmeraldas, Manabí, Los Ríos markakunapi kawsakkunaman, anti llakta asha runakunamanpash hampiwasika yanapanmi.

Economista Villacrés rimaypika hatun hampiwasipi charishkakunata hampiwasipi mushuk hillakuna hawaychirka. Shinallatak kamaykunata hampik runakunatash llankashkamanta hawaychirka alli shunkuwan alliyanapi yanapashkamannta, Ecuador llaktapi kariwarki llutarikunaman sinchiyachun nirka.

IESS Santo Domingo hampiwasipi ichkay wata llankaypi ishkay mushuk antawakunata sumak hillakunawan yapa llaki unkuykunata chaskinkapak, ima unkuy rikusha yanapankakpakmi kan nirka.

Samuk punchakunapi mamakunata wachachinkapak llulluwawakunata allichinaman ukukuna charishun kariwarmi llutarikunaman mañashkata paktachinkapak nirka.

 

 

IESS Santo Domingo Hampiwasita Kamakapak churarkakuna.

Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasimanta, doctora Ivanova Ortega, Santo Domingo de los Tsáchilas Markamanta Pushakapakmi jueves 17 puncha purun killapimi Hampikwasipak Kamaypi ingeniera Jeanine Gutiérrezta churarka.

Awllik mikirishkaka ingeniera comercial yachayta charin, tukuyllapak llankaywasikunapi alli llankashka kaykunapi Markapi Karupi kikinllatak kamachikpi (GAD) llankashka, Antawakunapak shayarik pampapak kamay kashka, Coordinadora Financiera de la Empresa Pública de Construccionespi kashka, kunan mushuk llankaypi may alli, sumak yanapay sinchiyachinkapak kahun.

Shinallatak kay 27 puncha inti killapimi doctor Leónidas Rivera hampiwasiman chayashka, paypak yachaypi rikushaka tukuy unkuypi yachak kan, Gerencia en Servicios de Salud hatun yachayta charin, uktalla alliyay yachay Madrid llaktapi rurashkami.

Hampiwasika alli yanapaypi patakunapipash llankayta hatunyachihun, kunanllatak rikuchinkapak mañashkata uriyahunmi, hampikmurukunata asha pachakunapi kuhun, uktalla hapinkapak ukuta allichishka, kuchuchpa sirashpa uktalla yanapahun, ashtawankarin chay uku llankaykunaman yachachisha katihun, viernes punchakunata 7:00 pachamanta 8:00 pachakama charinkuna shina ama yanapayta kuchuchun.

 

Alliyayka mana shuyayta ushunchu

Economista Hugo Villacrés, Consejo Directivo IESSmanta pushakmi, Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasiman ¿ IESS 134 hampik yachakkunata kimirikunata alli shamushkata kurka paykunami yachaywan tukuy markanunapi yanapanka, "Abya Yala llaktapi hampik yachaykunaka yapa riksishkami kan" nirka.

IESSka llutarikuna shumak yanapay charichun ninmi nirka, mana alliyanallachu achtawankarin runashina sumak alli may sumakpash yanapay puntapi kana kan, llaktapak runakunaman allikana mana shuyana ushanchu; chaymanta mañani mana kankunapak yachaywanlla yanapana, "achtawan imashina ñukanchik ayllukunata yanapankuna shina yanapachun munachin" nirka.

Allikana yanapayka Convenio Marco de Cooperación Científica y de Asistencia Técnica, Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasiwan Ministerio de Salud Pública de la República de Cuba llaktamanta arininakuy tyasahkamanta paktachin.

Cuba llaktamanta hampikkunaka tawka mañachkata paktachirkakuna, chay hipami IESS hampiwasikunapi llankachun chayarka, shuklla hampik yachakkunata mana charishkamanta.

Kay hampik yachakkuna llaktapi tukuy markakunaman IESS hampiwasikunaman willaykunata chashkishka hipami rinkakuna. 

 

 

IESS Santo Domingo Hampiwasita Kamakapak churarkakuna.

Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasimanta, doctora Ivanova Ortega, Santo Domingo de los Tsáchilas Markamanta Pushakapakmi jueves 17 puncha purun killapimi Hampikwasipak Kamaypi ingeniera Jeanine Gutiérrezta churarka.

Awllik mikirishkaka ingeniera comercial yachayta charin, tukuyllapak llankaywasikunapi alli llankashka kaykunapi Markapi Karupi kikinllatak kamachikpi (GAD) llankashka, Antawakunapak shayarik pampapak kamay kashka, Coordinadora Financiera de la Empresa Pública de Construccionespi kashka, kunan mushuk llankaypi may alli, sumak yanapay sinchiyachinkapak kahun.

Shinallatak kay 27 puncha inti killapimi doctor Leónidas Rivera hampiwasiman chayashka, paypak yachaypi rikushaka tukuy unkuypi yachak kan, Gerencia en Servicios de Salud hatun yachayta charin, uktalla alliyay yachay Madrid llaktapi rurashkami.

Hampiwasika alli yanapaypi patakunapipash llankayta hatunyachihun, kunanllatak rikuchinkapak mañashkata uriyahunmi, hampikmurukunata asha pachakunapi kuhun, uktalla hapinkapak ukuta allichishka, kuchuchpa sirashpa uktalla yanapahun, ashtawankarin chay uku llankaykunaman yachachisha katihun, viernes punchakunata 7:00 pachamanta 8:00 pachakama charinkuna shina ama yanapayta kuchuchun.

 

 

 

Wakcha uchilla wawakuna IEES Santo Domingo Hampiwasipi kuchushpa sirashpa allichina ruranka.

150 uchillawawakuna wirpa (labio) sikiskakuna charikuna alichinkakuna, paladar uriyashka charikuna, shinallatak chaki makikuna mana alli charikuna kuchushpa sirashpa allichinkakuna. Kay allichinaka mana nima kullki kuna tukun IESS Santo Domingo Hampiwasimi yanapaywan rurankami, chaypimi Misión N° 122 Fundación Operación Sonrisa Ecuador llankaywan apanka, miércoles 23 punchamanta sábado 26 punchakama julio killa 2014 watapi apankakuna. Kaymanta IESS Santo Domingo Hampiwasimanta Pushakapak, Carlos Carrión kay llaktarunakunaman yanapay mushuk llankay willarka, kay hampiwasimi shuk hatun uku 29 kawikunan churakrin, kimsa quirófanos, llankaywasita tyashkata, hampi hillakuna, hampi yachakkuna: cirujanos plásticos, anestesiólogos, pedíatras, terapistas, enfermeras, auxiliares hatun yachaywan paykuna Operación Sonrisa Ecuador kanchamanta yachakkunawan kimirisha llankankakuna. 24 punchamanta 26 punchakama purun killapi, kimsa ukupi shukta uchilla wawakunata kuchushpa sirashpa allichinka shina ashita tikrachinka. Kuchuy siray allikana ishkay pachakunapi tukuchinka, hunkuyka shuk pachata kawitupi samanka chay hipa samankapak alliyankakama rinka. Kanchapi hampichishaka 15 hun dólar kullkikuna charisha ruray ushan, yapa llaki kakpi yalli kullki ichkay Kuchuy siray rurankuna shina yapa kullkita ministin.

Dr. Carrión yayaypi, kay llaktarunakunata yanapaypi kutin IESS yanapahunmi, kay llaktamanta kariwarmi uchilla wawakunata yanapashun. Shinapash Patronato del Municipio de Santo Domingoman kutishuk markamanta mañaykuna chayashka, chaymanta wawakunapak ayllukuna samachun ukuta rikushkanchik. Shina, IESS kutin nin kushilla yanapaywan kimirishkanchik Operación Sonrisa apahun wakcha uchilla hatun wawakunaman yanapaymi kan nin.

 

Cuencapi IESSka kushi kawsaypak kan

José Carrasco Arteaga (HJCA) Hatun Hampiwasi Cuencapi ishkay kunpitashka riñónkunata churashka. Mushuk riñon ministikuna kallaripi tawka rikuytarikuyta rurayman rirka, shina ñami mushuk kawsayta charinkuna. José Luis Alvarado Medina 28 watakunata charin, Lojapi wacharishka, payllatik munashpa llutarina charikmi ka, paymi kutishukpak alli riñónta churarka. Latonero llankayta yachakmi, sawarishka ishkay warmi wawakunapak yayami, shuk wata yalli riñón hunkuyta charirka. Franklin Mora, Hampiwasimanta Hatunyachakmi unhushka runata rikuytaripayta rurarka ama paypak riñónta chinkachun hampikurka shinapash mana usharkachu ña yapa riñon wakklirishka karka. Chaymanta José Luis pi riñón kuchun shuyana killkaypi churarkakuna, kay watapi febrero killapi shuyahukpillatak kuk chayarka.

Maritza Jaramillo Alvaradopak warmika nin, unkuyta riksinaka sinchimi kashka "José Luis kay unkuy charishkata willay chaskishpa llakirirka ayllupak yanapaywan sinchiyarka" nisha willan. José Luis paypak llankaypi kakpi Loja markapi riñón kunkapak tiyay willayta charkirka, payka kushilla chashkirka, chaypi sakishpa chay pachapillatak Cuencaman rirka chaypi kuchushpa sirashpa kupitashka riñónta churachun chayarka, chusku pachapi rurarkakuna.

Kunanka samashpa allillaypi kahun upallashpa kutin rimashpa nin " kayka kunpitashkami kan; ñukapak ayllupak shutipi yupaychani nirka, ashka kushi kani ña kay hillakunawan riñon purichinkapak pacha tukurinmi, mushuk riñón churashpa yanapayka mana tukuy punchakunapi rikurin, kayka kutin kawsayman tikrayman kan, IESSpi sumak alli yanapay kunmi. Mana yachashpa mana alli shimikuna kawsaykamaymanta ninkuna.

Maritza paypak kusata mushuk riñónta churashkapi hanchapika 15 hunu dólar kullkikunata ministikta riksisha nin, IESSpak yanapayka may sumakmi kan, aylluka nima kullkita churashkanchik nin. " kay yanapay mana chashkishpaka ima kutuymanchik" nirka.

 

 

Imabaura : IESSmi llankak runakunata yachachin

Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasi (IESS) tukuykuna tantalla yachaykuna ruran, llankachik llutarikuna ayñikuna paktachinatakpash yachachun; shinallatak imashina yaykuna, www.iess.gob.ec tyashka hillakunata apana yachachirka.

IESS Imbabura Markamanta Pushakapakmi Federación de Instituciones Artesanales Profesionales de Antonio Ante, FIAPAA awllikkunata yachachirka, 21:00 pachamanta 22:45 pachakama chaypi chaska, shina mana llankayta sakichun.

Kay yachayman chayakkunaka llankachikkuna llutarikuna IESSman fondos de reserva, kullki killa mana utka churakpi ima tukunka yacharkakuna.

Imbaburapi, Wilson Calderón, Kaspikunata kuchushka allichik (aserradero) "Don Abrahán" charik tukuykunapak shutipi rimarka, IESSta ashkata yupaycharka mushuk yachaykunata riksichishkamanta, kawsaykamaymanta riksishkamanta imashina chaykuna yachashkamanta. Kay yachaykunata rurasha katichun nirka.

Llankachikkuna llutarikuna yachana munashpaka Afiliación y Cobertura Katik Apak ukupi killkachina, IESS Imbabura Markamanta Pushakapak wasipi kimsa hawa ukupi sakirin, Pedro Moncayo 7-29 Olmedo ñankunapi sakirin.  

 

IESSka SSC llutarikunaman raymi ruran.



Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasika, IESS, katik pushak Azuay Markamanta Paklla Runakunapak Kawsaykamayka tukuy llankaysamaykunata charikunata huyay raymita rurarkakuna kay hampiwasikunamanta chaypi karka San Gerardo, Lentag, Sulupali Grande, Sta. Isabel, Pucará, Sarayunga kay punchakunapi kay raymi ruray washa pachamanta rurankuna 14 watamanta rurasha shamunkuna.

Kariwarmi rukukuna kay pachakunapi kushilla pakta chaypi karka tushusha, pukllasha, takikunawan, paykunallatak tushushpa rikuchisha, wata wata shina raymikunata rurasha shamunkuna.

Kay watapi raymitaka SSC Sarayunga ayllullakta ruranka, kay llaktaka kunuk suyu chaypilla kan. Kaypika chawpi puncha mikunata 600 runakunaman karanka, shina llankaysamay charikunata kay killa raymita aparkakuna.

Raymiman chayankapakka hampiwasipak ayllullaktakuna kimirishkakunawan tantanakunchik chaypimi rikunchik imashina rina, tutamantapak ima kukayukunata apana, chawypi puncha mikunapakka ayllutakta raymita rurakmi karan paykunallatik takinata churankuna nisha llankaysamaykuna willankuna.

Sarayunga ayllullaktaka Pucará kitimanta kan, Azuay shinallatak El Oro markakunapi chawpi kahun, kay allpapi Hidroeléctrico San Francisco ñawpayuyay sayachihun, kay llankaykunapi llankay tyakpimi kullki yaykusha shina kay ayllullaktakuna ñawpahun.

 

IESSka Paklla Runakunapak Kawsaykayta mushuyachinkapak llankan.



Kay jueves 26 punchata inti killapi, José Martínez, director general IESSmanta nirka Paklla Runapak Kawsaykamay imashina kayaruray killkaypi nikuk mushuyachisha katinmi nirka, kaymanta rimasha 160 uchilla hampi wasikuna mushukyachishka kanka, kaykunamanta 51 hampi wasikuna tukuy charisha hatuyashka kahun.

Martinez nin Paklla Runakunapak Llankaywasi (SSC) hampi wasikuna mana hawalla mushukyachishka kan, astawankarin mushuk, sumak hillakunata hampikunata kawsaykunata riksisha charina yanapankapak kan.

Hampi murukunata rantinkapak 49 hunu dólar kullkikunata churashkanchik, kunan kunan tukuy mamallaktapi Ayullaktapak Runakunapak Kawsaykamay hampi wasikunaman rakishkanchik. Imashina kayaruyay ikillkashka kan, viernes punchata Chimborazo markaman hampik murukuna chayanka, kutin julio killapi Cuba llaktamanta hampik yachaykuna chayankakuna karu ayllullaktakunapi chayashpa hampinkapak.

Astawankarin nirka sumak hillakunawan allikanapi yanapanka, Paklla Runakunaman Kawsaykamaypak wakin hampi wasikunapi ñami hatun hunkuykunata charishpa uktalla kachankapak hillakuna ñami charinka. Septiembre killamanta kay ayllullaktakunapi hampi wasikunapi tukuy unkuykunata allichinkapak paktachinka. Shina IESSpak Red Pública de Salud,hampi wasikunaman kimirisha yanapanka.

Shinallatak IESSka Paklla Runakunapak Kawsaykamay hampi wasikunapi anki nichikpi (internet) tyachun llankahun, kayka may alli kanka ñawpa watakunapi ima hunkuywan alliyachinaman chayashkata mamallatapi IESSpak 96 hampik wasikunapi rikuyta ushankapakmi llankahun. Shinallatak kay anti nikichik maypi info centros yanapahun rikushami churanka, shinapash ayllutaktapak runakuna anti nikichita riksisha katichun, shina alliyachina mañayta chaymanta rurachun kan, shinallatak hampichinpak mañayta killkachina ukukunata churanka.

Julio killapi Paklla Runakunapak Kawsaykamay hampi wasikunapak mushuk ukunata mirachishkata wasi pichayta ruranka, waranka waranka ayllurunakunata yanapankapak. Kay hampi wasikunmi kan: Río Bonito, El Oro markapi; Palmar Santa Elenapi; María Clementina, Laurel Salitre, Bebo, Venecia de Chimbo, El Deseo, Pedro Vélez, Petrillo, Guayas markapi; San Luis 3, Estero de Piedra, La Teresa Los Ríos markapi.

Kay hatun llankaykunawan ñawpakman katinkapak munanchik, Paklla Runakunapak Kawsaykamaymanta yanapay charikunaman mañanachik pakta llankasha katinkapak mana llulla rimaykunata uyaychik, kay llankaywasika ayllullaktapak uchilla chawla hapikunaman wiñarka chaymanta sinchiyachisha katinami kan nirka.

IESSpak llankayta ayllullaktapak pushakkuna ari ninkuna

Segundo Quimbiurco, San Vicente Alto de Cangagua Alto ayllullaktamanta, Cayambi kitimanta nirkami, 18 watata makanakushkanchik ñawpa llaktapak pushakkuna chinkachina munakpi nirka.

"Ñawpa pachakunapi ñukanchik hampi wasikunaka sitashka millanay harka karka; kunan mashi Rafael Correa pushakpi sumak alli hampi wasikunata Cayambipi charinchik" nirka. Kaypi rimasha Quimbiurco mashika nirka ayllullaktapak runakunata muspachin, wakin runakunaka pushakmi nisha rimankuna llullay shimikunata willashpa nirka. Ña 7 wata tukuhun mana ñankunaman shukshishkanchik mamallaktapak pushak tukuykunaman yanayta paktachisha" nirka.

Chaymanta kaypi nini Ley de Aguas Kamachiy shutipi llallahunkuna "Ayllullaktakunapi llullaykunawan hatariman llukshichun ninhunkuna, ñukanchikka Paklla Runakunapak Kawsaykamay tananakuymanta kanchik mana ari nishkanchik llullaykunamanta" nirka

Manuel Simbaña, San Miguel del Común ayllaktamanta Calderón kitillimanta, nirka, ayllurunakuna llankaysamay charikunaka sucretización pachapika quimsa dólar kullkillata hapikkarkanchik, kunan Gobierno de la Revolución Ciudadana pachapika llankaysamay charikunaka sumakta samay pachakunata charinkuna.

Ñukanchik ayllullaktapak hampi wasika quimsa chunka watata runakunata alliyachisha katin, kunan ña mushuk hillakunawan hatunyachishkamanta kay San Miguel, Santa Anita, Malchinguí ayllutaktakunaman yanapan.

 

Muru hampikunata uktalla kuchun killkay


José Martínez Dobronsky, Director General Ecuador Llaktapak Runakunapak Kawsaykamay Wasimanta (IESS), Resolución No.IESS-DG-2014-0031-R killkaypi 24 puncha inti killapi 2014 watapi, uktalla muru hamkikunata charinkapak killkay surkurka.

El Director General del Instituto Ecuatoriano de Seguridad Social (IESS), José Martínez Dobronsky, mediante Resolución No.IESS-DG-2014-0031-R de fecha 24 de junio de 2014, declaró la emergencia para la adquisición de fármacos.

Chaymanta, tukuy muru hampikunata hatuykunaman kayachin hatunkapak riksichinata (proforma) awaki 30 punchakama inti killa 2014 wata, 18:00 pacha chishikama munashpaka kachana kan.

Hatunkapak riksichinakunaka llankaywasipak kay willaykunata charina kan: RUC, Shuti, ñankakuna, pita kayana, karu uyarikuna, chaski; mashna murukunata charikta, mashna kullkipi hatukrin, ima punchakunapi hunata churami.

Hatunkapak riksichinakunaka hatunkapakka dólar kullkipi Estados Unidos de Américamanta kana kan, IVA mana churanachu, farmacos@iess.gob.ec chaskiman kachana kan, murukunata riksichinkapak Exelpi killkasha kachana kan.

 

Loja markapi BIESSka mushuk ukukunapi llankay kallarin



Awaki (lunes) 23 punchamanta, Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasimanta Kullki Wasi (Biess) Loja kitipi tukuy llutarikunata llankaysamaykunatapash paykunapak llankaywasi ukupi chaskihun, Markamanta IESS Pushak Apak Wasipi kallaripi sakirin chaypi chaskihun.

Mushuk yanapayka Bernardo Valdivieso y Rocafuerte ñankunapi sakirin. Tawka uchilla ukukunata charin shinallatak mushuk yuyay yanapaywan, kashna patsak runakunata tapuykunata, kullkimañachik yuyay chayakkunaman allita yanapanka.

Eduardo Moreno, tuky kamay (e) Biessmanta nirka "kunan puncha tukuy kay ukupi mushukyachishkata Loja markamanta runakunaman churanchik kaypi sumak allita yanapayta kunkapak" nirka.

Kay samana punchakunapi kay mushukyachishka ukukunaman tukuy willkay pankakunata, charishkakunata, ministishkakunata yallichiskanchik allichishkanchik, shina runakuna Biessman chayakkunata yanapayta mana kuchuchun, kay llankaywasika killapi 1.600 runakunata chaskisha yanapan.

Yaku (octubre) killapi 2010 watamanta aymuray (mayo) killa 2014 watakama, Biesska Loja markapi 2.634 kullkirantichikta mañay kurkami shina 93 dólar hunu kullkikunata tukuchirka, shinallatak quirografarios mañaypi 93 dólar hunu kullkikunata mañachirka, shina 53.476 llutarina llankaysamay charikunaman yanapasha shamun.

Créditos prendarios kullki tukurikpi 18 dólares kunu kullkikunata yalliman chayarka shina 34 waranka runakunata yanapan, llutarina charikuna mana charikunamampash yanapayka chayanmi.

 

Llankaysamay IESSpi mañayka utkami kan



Pishka kayrikllapi (minutos) llankaysamay charina, IESSpak llutarika tukuy paktachisha, wata paktakpi, watakunapi kullki churayta paktachikpi, ña llankaysamay charinkapak mañana ushanmi anti nikichiman www.iess.gob.ec yaykusha "Pensionista" shimita mashkana chaypi "Rukuyasha llankaysamay" shimipi llapina, kikinpak cédula yupayta upalla killkatapash churasha yaykuna kan.

Llankaysamay mañayta ari nichunka, llutarina charika kaykunata riksinami kan, chusku llankaysamay ministikkunapash tyanmi, kaykuna kan: 60 watakuna charisha 30 watakunata kullki IESSpi churashkapi; 65 watakuna charisha 15 watakuna kullki churashkapi; 70 wata charisha 10 watakunata kullki churashkapi; kutishukpish tyanmi mayhan watakunata pktasha 40 watakunata paktakpi llankaysamay mañanalla kan.

Imakunalla charina

Llutari ña llankaymanta shukshishkata IESSpak anti nikichipi willkashka charisha, kayta llankachikmi ruran. IESSpi kullki mañashkapi tukuy pahashka charina, IESSpi kikimpak Kullki Wasipak yupay willkasha riksichisha charina; llankaysamay mañayta mana charinachu, shinallatak llankaysamay mana ari nishka kana kan. Llutarina charikunaka kay ayñi mañaykuna charin:

Quirografario mañay

Warmikari llutarina charikunaka quirografario kullki mañayta rurankapak ushankunami IESSpak anti nikichiman www.iess.gob.ec yaykusha, cédula yupaywan upalla killkay churashpa.

Kullkirantichik (hipotecario) mañay Anti nikichikpi www.iess.gob.ec yaykusha IESS mashna kullki mañaychikrinkuna rikuna kan, killapi mashna kullki kunata hapihukta rikusha mañachin.

Allikanapi muyuchik

Tukuy allikana rikuypi: mana hunkunpak, alliyachinapi, kuchushpa sirashpa alliyachinapi, muru hampikunapi alliyachiypipash charinka. Wasikunapi yanapay shinallatak antawa yanapaywanpashmi.

Warmiman piwan kawsakukpi allikana kunka

IEESmanta kullki chaskihunamanta 4,15% kullkita chaypi sakirichun mañakpi paktachinka.

Wawakunapak allikanapi yanapay

Killapi kullki hapikmanta 3,41% anchuchisha mañay tyakpilla, llankaysamaypak wawakuna, 18 wata manarak paktakkunaman.

Sumak Mirachik

Warmikari llutarina charik 70 watakuna paktashpa 35 watakunata IESSman kullki churashkapi killapi sumak kullki mirachiyta charinka.

 

 

IESS Azuay markaka mushuk apak pusahkta charin

Fernando Maldonado Arias mushuk pushak IESSpak Azuay Markapak Pushak Apakmi. Payta ari ninachunka Hugo Villacrés Endara IESSpak Tantanakuy Pushakkunapak Pushakmi paktachirka, "Cuenca kitilli tantanakuy ukupi" IESSpak Markamanta Apak Wasipi, wanra (martes) 10 puncha inti killapi kurkami.

Mushuk pushak Fernando Maldonado nirka, paypay arininakuy llankayka llankaywasipak munashka llankay katina kani, allikayta shumak allita llutarikunaman yanapasha.

Azuay narkamanta pushakka yupaychayta kurka paypak shutipi yuyarishkamanta, punchanti punchanti tatki kushunmi yuyashkata Plan Nacional del Buen Vivir paktachinkapak, llaktapi kawsakkunapak may alli kawsayta tyachun nirka.

Shinallatak, Maldonado Arias paktana yuyay rurankapak yuyan, ñawpa yuyakwan Azuay markata Pushak llankaywasita hatunyachinkapak, shinallatak IESSpak Kullki Wakichik (Biess) pakta llankaywan kimirisha, kullkiwan yanapayta hatunyachina, kullki kunata, kullki wakichikkunata, llankay tukurikuna, kullki mañaykunatpash sinchiyachun yuyayta charin.

Fernando Maldonado Arias Cuenca kitipi wacharirka 53 watata charin. Paypak hatun yachaykuna Universidad Cuencapi rurarka chaypi economista hachayta surkurka.

IESSpak Azuay markamanta mushuk pushakka hatun yachayta Evaluación de Proyectospi Hatun Yachana Wasi los Andes, Bogotá (Colombia) llaktapi yacha, shuk diplomado Superior en "Pobreza, Subempleo y Estrategias de Subsistencia en Áreas Urbanas", Facultad Latinoamericana de Ciencias Sociales (FLACSO) Hatun yachana wasipi rurashka.

Llankaykamay yachaypi yapa yachay charin, ñawpapi Llaktapak Kullki Wakichik llankaywasipi llankashka, SENAMI katik pushak apak kashka, kunalla Movilidad Humana katik pushak kashka.  

 

 

 IESSmanta Duran Hampi Wasipi mushuk uchilla wallpa wasi pichayta shinachirka.

Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasipak (IESS) Tantanakuy Pushakkunamanta Pushak, Hugo Villacrés, pakta Iván Espinel IESS Guayas Markamanta Pushak Apakwan, Duran Hampi Wasipi kuchuspa wachashinkapak hatun hampi ukukunata awaki (lunes) 9 puncha inti (junio) killapi wasipichayta rurarkakuna.

Kay Duran Hampi Wasika shuk nikipi kahun kaymanta llaktarunata yanapankapakmi, chaypi kawsak runakunaka 230.000 yallimi kan kay kitilli Divino Niño, Eloy Alfaro, El Recreo, Cara de Gallo, El Piezudo kitillikunapi rakirishka kahun. Shinallatak La Puntilla, La Aurora y Guayaquil kitilli runakuna yapashka kahun.

Kay uchilla wallpa wasi pichaypi, IEESpak Tantanakuy Pushakkunamanta Pushak Hugo Villacrés nirka, ñukapak llankaykamaypika llankasha katinchik nirka " ñukanchipak IESSta mushukyachinpak sumakta yanapay ñawi rikurichun". Alliyana ukukunata wasipichaypi awllikka (funcionario) yapa nirka may shumak alli yanapayta kuhunchik kay Duran kitipi", shina chay yuyaypi kutichirka, " alli ñanta rikunchik ñuchanckik yanapayta mushuyachinkapak pusak hunu runakunaman kay yanapay chaskikunaman" nirka

Wasi pichay raymi pachapi María Teresa Gray Hampi Wasimanta llankaykamay alli llankaymanta shuk riksinarikuyta IESSpak pushakman kurka, shinallatak Carlos Torres Noé Hampi Wasipak Pushak Apak kutishuk riksinarikuyta Iván Espinel IESS Markapak Pushak Apakman kurka.

Mushuk hampi ukukunaka 360m2 mirachishka, shina rakishska kan uray ukuman uktalla alliyachina uku, kuchushpa sirashpa wachachina ukukuna, kunan sumay mushuk hillakunata charin, wachachinkapak, wachashka hipa, alliyankama uku, wawakuna alliyachun uku pakta hakun.

Kay alliyachina hatun ukuka warmikuna samachun 15 kawitukuna charinka, karikunaman 14 kawitukuna, quimsa kawitukuna chichan kachun, shinallatak shuk uku quimsa wishkashka uchilla kawitukuna wawa llullukuna chaypi alliyachun, shinallatak maypi hampikta yanapay chaypi kana kutishuy yanapaykunapakpish charinmi.

Kuchushpa Wachachina uku

Kay uchilla wallpaka Kuchushpa Wachachina Hampik Ukuwan paktachin, ishkay uku tyan, shukka tukuy kuchushpa alliyachina, kutishuk ukuka kuchushpa wachachinapakllami, llullu wawakunata alliyachun, manarak wachachik pacha chayakkunaman, wachachik hipa alliyankapak, shinallatak mana wawata charinkapak hampinkapakpash shuktik yanapaykunapash charinmi.

Kay IESSpak Duran Hampi Wasika 2014 watapi 24.159 runakunata yanaparka, paykunamanta 9.587 llutarikuna uktalla alliyanaman yaykurkakuna, 14.572 runakunami kancha allikanapi hampichirkakuna.

Kay hampi ukukuna wasi pichaywan Duran Hampi Wasita hatunyachin, IESSpak pushakkuna nishkata shina paktachinkuna kanchis watata llaki charishka kunan ña paktachishkanchik nirka.

Shinami IESSpak allikana llika hatunyan, Guayas markapi 12 hampi wasikunaman shuktik nikikunapi kahun (Guayaquil tikipi hampi wasiwan mana yupuashpa) chaykuna tyan.  

 

 

Tungurahua markapi Paklla Runakunapak Kawsaykamayka ayllullaktakunapi allikanapi llankakun.

Tungurahua markapi Paklla Runakunapak Kawsaykamayka ayllullaktakunapi, yachana wasikunapi llankashka, mana hampi wasiman chayana ushakkunaman wasikunaman chayashpa yanapashkakuna, tukuri mayo killata rukunata hampisha yanapayta apashkakuna.

Kay llankaykunata "Miñarica", "San Francisco 3" shinallatak "El Porvenir 1" hampi wasikunapi shunkuta ñawita rinrita kirutapash rikusha hampisha yanapashka, San Alfonso yachana wasimanta kari warmi wawakunata chaskishkakuna. Pingulí shinallatk Las Lajas ayllullaktakunapi aycha wakklirishkakunata, wawakuna uma wakklirishka charikunapak wasiman chayashpa yanapashka shuk unkuykunatapash rikushkakuna.

Baños tikiwan yanapaywan, kariwarmi rukukunaman "La Rumba e hidroterapia" ñawpayuyay paktachirka, kaywanka rukunapak aycha kuyuchichun paypak kawsay alliyachun, chaymanta kuyuchi pukllayta, purisha, tushushpa, rikshinkapak shukshishpa, sampushiksha, rukunapak aychata kawsayta sinchiyachunmi apankunkunami.

Luis Gusqui hampik yachak San Francisco 3 hampi wasimantaka nin "kariwarmi rukunapakka kay ruraykunawan paykunapak aychamanka may alli kashkami, allita purishpa; "Rumba e hidroterapia" niskawan ashka yanapashkakuna aycha nanaykuna ña uriyashka" llaki nanaykuna uriyan, yachashkakunata paykuna ayllukunawan llakikunata alli rikusha yallichin" nisha willachin .

Tayta Ángel Paredes kay yanapayta chaskin, paypa 40 runakunapak tantanakuyman kirishka kahun paykunami hampi wasikunapak hampikkunawan tantanakunkuna. "Kunan, tushushpa hipa kunuk yakuman yaykunchik, churanakuna charinchik kutishuk runakunawan rimanchik; shina kushilla kanchik, riksinkapak shukshinchik, Macas kitiman rirkanchik, chaymi mashiyarkanchik. Chaska (viernes) punchakunata 10 pacahamanta 12 pachakama San Francisco tantanakuy wasipi tantanakunchik" nirka.

Kay alli yuyay pishka pachakunapi ruraymi kan, tukuy llaktapi Paklla Runakunpak Kawsaykamaymi 658 hampi wasikunapi apankuna, llutarikunapak aycha allikanapi, alliyachun, yuyay kawsaykunapi hatunyachunmi kan.

Tungurahua markapi Paklla Runakunapak Kawsaykamayka ayllullaktakunapi, yachana wasikunapi llankashka, mana hampi wasiman chayana ushakkunaman wasikunaman chayashpa yanapashkakuna, tukuri mayo killata rukunata hampisha yanapayta apashkakuna.

Kay llankaykunata "Miñarica", "San Francisco 3" shinallatak "El Porvenir 1" hampi wasikunapi shunkuta ñawita rinrita kirutapash rikusha hampisha yanapashka, San Alfonso yachana wasimanta kari warmi wawakunata chaskishkakuna. Pingulí shinallatk Las Lajas ayllullaktakunapi aycha wakklirishkakunata, wawakuna uma wakklirishka charikunapak wasiman chayashpa yanapashka shuk unkuykunatapash rikushkakuna.

Baños tikiwan yanapaywan, kariwarmi rukukunaman "La Rumba e hidroterapia" ñawpayuyay paktachirka, kaywanka rukunapak aycha kuyuchichun paypak kawsay alliyachun, chaymanta kuyuchi pukllayta, purisha, tushushpa, rikshinkapak shukshishpa, sampushiksha, rukunapak aychata kawsayta sinchiyachunmi apankunkunami.

Luis Gusqui hampik yachak San Francisco 3 hampi wasimantaka nin "kariwarmi rukunapakka kay ruraykunawan paykunapak aychamanka may alli kashkami, allita purishpa; "Rumba e hidroterapia" niskawan ashka yanapashkakuna aycha nanaykuna ña uriyashka" llaki nanaykuna uriyan, yachashkakunata paykuna ayllukunawan llakikunata alli rikusha yallichin" nisha will

Tayta Ángel Paredes kay yanapayta chaskin, paypa 40 runakunapak tantanakuyman kirishka kahun paykunami hampi wasikunapak hampikkunawan tantanakunkuna. "Kunan, tushushpa hipa kunuk yakuman yaykunchik, churanakuna charinchik kutishuk runakunawan rimanchik; shina kushilla kanchik, riksinkapak shukshinchik, Macas kitiman rirkanchik, chaymi mashiyarkanchik. Chaska (viernes) punchakunata 10 pacahamanta 12 pachakama San Francisco tantanakuy wasipi tantanakunchik" nirka.

Kay alli yuyay pishka pachakunapi ruraymi kan, tukuy llaktapi Paklla Runakunpak Kawsaykamaymi 658 hampi wasikunapi apankuna, llutarikunapak aycha allikanapi, alliyachun, yuyay kawsaykunapi hatunyach

uIESSman Llankakkunapak yaykuyta shukshiktapash llankachikuna willachinami. 

 

Llankayta sakishkkapi quimsa punchapi llankachikka Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasiman (IESS) llutarikunapak shukshishka yaykuktapash willanami kan, llankaywasipak antanikichik chaskiman www.iess.gob.ec yaykunasa. Mana mañaykunapi yanapaykunapi ama yapa llaki tyachunmi kay munashka kan.

Mana uktalla kay willaykuna tyakpi IESS ima ministikunapi mañankapak yapa kipayankuna, mana fondos de reserva nishkata, kutishuk kullkimañaykunapash llutarika mana surkunata ushanchu, shina llankak llankachikpash llakirinmi. Llakikuna mana tyanchunmi kay antinikichiy chaskita www.iess.gob.ec wiñachishka, shina kunanka mana IESS llankaywasiman rinachu, astwankarin kay llikaman yaykushalla alli killkaytakatisha willana kan.

Llankachikkuna paypak llankak shukshishkata mana killkasha willashpa, kay llikapi llankashka wiñay kawsay panka shukshisha rikurisha katinkalla, mana ukta allichishpa yapa kullkita kuna tukun.

Llankachik mana tukurita yaykunata willashpa, llutarikunata paywan kawsaykunata llakichinmi, kaymanta kullki mañaykunata shinallatak ima munashkata mañana llakirinka, wakinpika asha yanapayta hapin llankachik allichichun kama.

Kay shina ña llankaysamayta hapinkapak tukuy llankashka wiñay killkashka antikichik chaskipi willkashka kana kan, shukshishka willayta chaypi killkashka kana kan.

Tyashkapi Kawsay Kamay Kamachiypi Art, 73 nikunmi, llankachikmi paypak yuyaymanta, kallari punchamanta paypak llankakta killkachina Kawsaykamayta charichun, killapi kullkita mushukyachikpipash IESSman llankaywasiman willanami, shinallatak llankay tukuchikpipash ima willana kashpapish quimsa (3) punchapi ukta willanami kan.  

 

 

Llankachikmi fondo de reserva kullkita llankakman pahanami kan

Código de Trabajo kamachiypimi llankak fondo de reserva charichunka llankachikmi kullkita churana kan nikun. Mana IESSka kunchu panta yuyakunchikmi. Ecuador Llakta Kawsaykamay Wasika llankachik kullki pahashkata llankakpak kullki wakichiman richun rikunmi, llankak runs shina yuyashkapi, mana killa killapi chay kullki hapinata yuyashkapi kayta rikunkuna.

Tukuy llankakkuna llankachik charikuna fondos de reserva nishkata ayñi charinkuna. Shukpalla llankachikman shuk wata katikta llankasha kay ayñita charinmi, imashina 11 kapakniki, 196 niki, Código del Trabajo kamachiypi nihunmi.

Agosto killa 2009 watamanta, Kawsaykamay kamachiy mushukyachiywan, llankachikka killa killa pahan, 8,33 patsakri IESSman kuskamanta.

Kay mushuk pahanawanka, IESSka fondos de reserva kullkikunata kamaymi llutarikuna kay llankaywasipi wakichik kullkikunapi sakina yuyashkapilla.

Llankachikka fondos de reserva kullkita IESSman killa kallari kipaman 1 punchamanta 15 punchakama pahana tukun. Kay kullkita mana pahakpi kay punchakuna nishkapi llankachika manu shina rikurinkami yapa kullki pahana tukunka imashina Kawsaykamay Kamakypi nihun.

Kay kullki mana pahaskapika llutari runami paypak llankachikta tapunami.

Kay kullkikuna tikrachina

Llankachik Fondo de reserva kullki IESSpi (kimsa wata) 36 killakunata churashkataka, Llutariman IESSpi kullki wakichiskata 100 patsakri kullkita kun, shina fondo de reserva kullkita tikrachinmi.

Llutarikuna mashna fondo de reserva kullkita rikunkapak, kikimpak cedula yupayta shinallatak upalla killkaywan yaykunami IESSman www.iess.gob.ec Llutari shimipi llapina, kipaman "Servicios en Línea" nishkaman rina; chaypi Fondo de Reserva rikusha yaykuna.  

 

 

Kusa ishak warmi makimanta yanapay Carlos Andrade Marín Hampi Wasiman chayrarkami.

Punchapi ishkay chunga (20) runakuna Carlos Andrade Marín IESSpak hampi Wasiman chayankuna, chaypimi mama María Teresa Basan karka mana alliyayta mañankapak ashtawankarin payka yanapayta sakinkapak chayarka. Alli shukku charishka IESS paypak kusaman muru hampikunata kushkata tikrachinkapak, kusa wañusha hipa shina yuyayta charisha rirkami.

Paypak ñawipi wakashkamanta chayri kiti rikurin, Loma de Puengasi wasimanta, Quito llaktamanta, shinchi tukusha muru kampikunata wakichishkata hapisha shukshin, IESSmanta Carlos Antonio Rojas Torres kawsakukpillatak chashkishka muru hampikuna llankaywasiman tikrachin mayhan ministinka nisha tikrachin.

"Ñuka yachani ñukanchik shina wakcha runakuna tyashkata wakinpika mana imawan rantina charinkuna chaymanta piman alli kanka nisha sakinkapak shamuni" llakilla rimasha shina nin, paypak kusatawan sukta kunka ishkay (62) watata pakta kawsashkata yuyarisha riman.

Kay wakcha warmika paypak kusa antawa purichik kashkata, llankaysamaypi kashkata yuyarin. Alzheimer unkuyta charisha pasak watapi septiembre killapi Carlos Andrade Marín Hampi Wasiman yaykurka umapi takashka shina rikurishkamanta nin. Kaypi sumak allita yanaparkakuna nisha riman, "Ñuka kusaka alli alli shukshirka ishkay killa hipaman kutik kayman apamurkanchik hígado nanayta tarikmanta kay unkuywan wañurka" nisha willan.

"Ñukaka wakcha kani, chayra ñukapak kusa wañurka, payka sumay alli kari karka; asha charishkawan ñukanchiman pushak churikunaman tukuy yachanaywan, payka wasi mashikunaman mana charikunaman karak karka, chaymanta payka kay muru hampikunata tikrachichun nimukarka IESS kushkata ñukanchik rantishkatapash tikrachini" nisha mama María Teresaka willan.

Chaymanta, "ñuka kusa ña mana muru hampikunata mitishtin kutishuk runakuna ministinka" imashina paypak kusa chaskata yuyarisha shina nin. Navidad punchapi mana pukllay hillayta kushkanchik "mikuna, churanata" charishkanchik kayta shukkunaman karashkanchikmi nin..

Mama María Teresa Basan muru kampita IESSman tikrachishkata hapikunata kusha yanapayman kimichin, alli rikunsha hampi wasiman yaykuna ushayta rikunkapak, alli mana alli muru hampi kaska yallimi kay warmi alli shunku charishkawan runakunapi alli shukupi iñisha katinami kan.  

 

IESSka ayllutakta paktasuyukunapi riksishka unkuykunata mana katichun llankan.

Paklla Runakunapak Kawsaykamaypa (SSC) sukta pashak pishka chunka pushak (658) tukuy uchilla hampi wasikunapi llankakkuna killa killa tantanakunmi ayllutapi rikshiska unkuykuna maykama llakichikta rikunkapak, kaymi mayhan hampi muruta mañana, ayllukuna ima unhuykunatapash rikuyta ushan. 

Kay killa tandanakuykunaman kiru shimi hampi, hampik, hampikta yanapaypash hampi wasikunamanta chayankuna hipamanka killka tukuchiskakunawan markapi parlankuna shinallatak llaktapipash rimankuna kaywan ayllutaktakunapi suyukunapi rikushpa llankayñanta rurankuna.

 "La Teresa" uchilla hampi wasi Babahoyo kiti, Los Ríos markapi kay shina tantanakuyta rurankuna, Luis Churi Vargasmi kay hampi wasita apak shina riman, ishkay watamanta kay tantanakuyta rurana yuyay shukshirka ima llaki unkuykunata rikunkapak, astawankarin uhu unkuy pachakunapi llankankapak nirka. 

Mana unkuy hapinchunka hampik runakunallatak apankuna, rimankapak tantanakuyta rurasha, kay yachachikunawan siksishka unkuykuna mana yapa hapichun yanapashkami. Shina kay alliyay llankayka mana unkushkata rikuypillachu astawankari runakuna yachachun tantanakuykunata rurasha yanapankunami.  

Kay hampi wasikunaka mashna rikushka yupayta charin shinallatak hunkuykunata hampishkatapash charinmi. Killa tukurikpi kay yupaykunata tantachisha riksishka unkuykunata tarinkuna. Kay killkaypi chunka hunkuykunata rikuchin.

Cuáles son las enfermedades más frecuentes detectadas en la ruralidad

Ayllutaktakunapi mayhan unkuykunata yalli tyan.

Kay rikuy killkakunapi mamallaktapi Paklla Runakunapak Kawsyamakay hampi wasikunapi chushku hunkuykuna yalli rikurin.

Maymanta ishpanchi ishmanchik nanay: warmikuna yapa nanaywan rikurin, muyukunapi armashkamanta, mana yakuta upyashkamanta nanay charinkuna.

Kunka nanay: chiri rupay tyashkamanta, samaypi ashpakuna tyashkamanta kiru wakklirishkamanta.

Tullukuna tukuriy: mana alli mikunakunata mikusha, pakllapi sinchi llankay charishkamantapash.

Hipertensión y diabetes: tyashpalla llankasha mana  alli mikuykunata mikusha.

Imata rurashkakuna kay llakikunata rikunkapak

Diabetispi rikusha, IESSka, Paklla Runakunapak Kawsaykamaymanta hampi wasikunaman yawarpi rikunkapak hallikunata kunmi, kaywan yawarpi mashna miskita  tyashkata rikunkuna, hipaman rikuy ukuman kachan. ayllukunata unkuy mana hapichun yanapankuna.

Tullukunawan llakirishkakunaman tullu mashna llakirishkata rikuyta rurankuna alliyachisha katinmi. Tullu unkuyta charikuna astawan paypak unkuymanta yuyaypukuyta charisha katinkuna, shina, imashina  alliyay katikta rikuchinkapak chayankuna. 

Presión alta charikunaman ishkay killakunapi rikusha kantinkuna.

Kay 21 puncha aymuray (mayo) killapi "La Teresa" hampi wasipimi   wawatiyanapi cáncer manta willaykuna tyakrin, Papanicolaou nishkata rikuyta rurasha. Hatun Hampi Wasi Babahoyopi kay rikuyka rurakrinkunami. Sillkupi (semana) ishkay willaykuna runana ushankunami.

Benedicta Contreras, "Teresapak" tantanakuypak pushak riman, ñukapak tantanakuyka kay willaykunapi tukuymi yanapankuna chaymanta alliyayka ashka allimi kan, chaymanta kay "Paklla Runakunapak Kawsaykamayta yupaychankuna ima llakita charishpa kay ayllutaktapi yanapankunami, ñuka pushakkaskamanta punchanti punchanti ama kullkiwan hipayachunmi chaypi kani" nisha riman.

 

Punchapi Hampi Wasika IESSpak pushakta chaskirka.

Hugo Villacrés, Consejo Directivo IESSpak pushakpak purikkuna katinmi. 9 puncha mayo killa Tulcán, Carchi markapi karka, Punchapi Hampi Wasi kay markaman chayarka, chaypimi llankaykunawan llutarikunawan alliyay rikuypi parlarkami.

Tulcán uchilla sumak alli llaktapi, IESSpak pushakka purishpa hampi wasiman chayarka. Ximena Nárvaéz, kay hampik wasipak pushak chaskisha pakta purik pachakunata pakta purirka.

IESSpak pushak hampi wasikunapak ukukunata rikurka, llankaysamay runakunata hampi runakunata naparka, shinallatak llutarikuna paykuna hatun hampik runakunata ministichishkata nishkata uyarka; awllika hampikunata charinkapak chayayta rurankapak sakirirka.

Terapia ukupi, Hugo Villacréska Luis Íñiguez hernia unkuyta chariwan tuparirika. Uchilla taktikunata paywan rimarka Pucha Hampi Wasipi alliyay yanapaymi may alli kan nisha parlarka.

Ashtawankari llutarikuna yanapachun nisha mañayta uyarka shinallatak yanapaykuna alliyachuntapash uyarka, IESSpak pushakka allichinkapak llankakunchik "alli shumak yanapayta kunkapak"nirka, llakikunata tyakpipash tukuykunami yanapayta chaskinkakunami kutichirka.

Tulcánmanta Pacha Hampi Wasika alli uchilla wallpa may alli hallikunata charin. Pushakllatak quirofano ukuta rikushpa shina kashkata rikurka, uchilla hampikunata rurankapaklla chayak kashka hatun hampi yachay mana charishkamanta. Hugo Villacréz awlli runakunataka kay wasita alli rikuryasha charichun mañarka.

IESSpak hampi wasika Rafael Arellano y García Moreno, ñankunapi sakirin, Tulcán Yachak wasi pakta sakirin, killapi kimsa kanchis waranka (3.700) alliyay tapuyta rikurkakuna, punchapi pachak (100) pachak kanchis chunka (170) rikuryan. Alli hillakunawan kan, chay alliyay yanapan llutarikunaman, llankaysamaykunaman, kullki hapikunaman, llutarikunapak wawakunaman ishkay niki yanapayta kun..

Ashtawankarin Medicina Preventiva llankaywasikunata yanapaykunata rikuypi yanapay, tawka hampikuna odontología, enfermera, trabajadora socialpash IESS yachakkuna llankakwasikunaman risha rikunkunami.

Sinallatak, skuk niki hampi runakuna ayllukunapak wasikunapi rikunkapak rinkuna, llutari unkushka shukshina mana ushakkunaman wasipi alliyayta kun.

 

 IESSKA HUACA KITI, CARCHI MARKAPI KAWSAYKUNAMAN LLAKTAYUK RANTIHATUYWAN CHAYANMI.

Huaca kiti, Carchi markamanta yanapaykuna kariwarmi llaktayukunaman Ecuador Llakta Kawsaykamay Wasika (IESS) Llaktayuk Rantihatuy rurusha, mañaykuna charishkakunawan chayarka, sábado 10 puncha mayo killapi. Chayta paktachinpak "Manuel María Velasco" yachana wasipi skuk rikuyta churarkakuna, kaypimi rikuywan, llutaripak willaykuna shinallatak antinikichik chaskipi imashina mañaykunata rurankapakpipash willachikunawan.

Kay rikuchikunaman Hugo Villarés, Consejo Directivo IESSpak puskak chayarka, chayman chayakunawan ima tapuy, riksinapash chayakkunawan pakta rimankakapak chaypi karkami.

Paypak rikuypi IESSka imashina riksina (kunuk chirita, uchilla hatunta, llashakta) rikuykunata yachayta kurka; yawarpi mashna mishkita charik (glicemia) shinallatak hampi runakuna rikuy yachachirka. Ashtawankarin Paklla Runakunapak Kawsaykamay ima yanapaypi riksichirkami, imashina warmita alliyayta charichun kimichina, 18 watakama ushushi churikunapash alliyay charita willay, imashina mañayta ruruana, fondos de reseervakunata mañana, upalla killkayta surkana, llankaysamayta surkuna willaykunata riksichirka.

Kullki Wakichik IESS (Biess) pakta rikuychita churarkakuna, kullkirantichik mañay, kullki uktalla mañay prendariokunata imashina kallari mañanapash rurana rikuchirka.

Hauca Carchi markamanta kitika yalli wakcha kan, pusak waranka (8.000) runakunata charin, paypak kullkikamayka uchilla allpa llankaypi wakrakunata wiñaypi kan. Carchi markapika chunka pusak (18) uchilla hampi wasikuna Paklla Runakunapak Kawsaykamay IESSmanta tyami, ishkay Antawa Alliyaywan: San Gabriel Angelpipash tyan, Tulcánpi shuk Centro de Atención Ambulatoria tyan.

Llaktayuk Hatuk Rantika rurayka chunka pushak (18) llankaywasi kamachiykuna chaypi karkakuna chayman chayakkunaman ima charishkakunata rikchinkapak, paykuna karka IESS, Biess, Secretaría de Gestión de la Política, Secretaría Nacional de Gestión de Riesgos, Servicio Integrado de Seguridad ECU911, Instituto Ecuatoriano de Propiedad Intelectual, SRI llankaykamuyuk wasi Industrias shinallatak Productividad, Ambiente, Agricultura, Cultura, Transporte y Obras Públicas, Turismo y MIDUVI karkakuna.

 

Paklla Runakunapak Kawsaykamay ayllullaktawan pakta rin

658 hampi wasikuna llaktapi pakta rakishka kan, Paklla Runakunapak Kawsaykamay (SSC) Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasipak (IESS) ayllullaktakunapi allikay sumakta sinchi alliyay yanapayta kun. Tayta Guillo kay yanapay chaskimi, Sumak Kawsay tyakta kaypimi rikuni mana shimillachu kashka nisha willan.

Carlos Guillermo Gómez Medina, Río Verde kitipi, Esmeraldas markamanta yapa riksishkami kan, imashina tayta Guillo nin "Sumay Kawsayka may alli kawsaymi kushilla tawkasami kawsaypi pachamamayakwanpash; chayarinakuy kan, pakta pakta, paktalla, yanapaypash kan" nin.

Tayta Guilloka kay punchakunapi kuchushka alliyayta Andrade Marín Hatun Hampi Wasipi rurarkami, nima kullkita tukuchiskanichu nin. "Hampik runakunata tapusha masha kullki ministiykarkani mana kay kawsaykamayta charikpika 11.222 dólar kullkita ministin nisha tikrachirkakuna" nin

Payka 1.150.00 Paklla Runakuna Kawsyakamaypi llutarikunamanta shuk llutari kan, kay kawsaykamaymi alliyaypi kimsa niki yanapay charin: rukuyaypi, mana llankay ushaypi, wañuypipash yanapay kun. Shinallatak kay kawsaykamay, IESSka ayllullatakunapi llutari charikkunata shinallatak paypak kuza mana chaspaka paypak warmita yanapan, paywan kawsaykunatapash yanapanmi.

Paklla Runakupak Kawsaykamayka siklla ayllukuna kawsaykunawan llankan llaktapak chawla makiwan hapisha llankaykunawanpash llankan, kay yachaykunapi riksichin, ayllukuna mashna wawa charinapi, yukuy alliyay wiñaykatipash, shimi ukupi alliyay yachaykunapi yanapanmi.

Ayllutaktakunapi hampi wasikuna shuk nikipi alliyay yanapan, kikinllata alliyay yanapay rikuy, antawa hampikunawan, antawapi kawituwan uktalla rikunawan. Ishkay nikipi alliyay yanapay, astawan antawa hatun hampi wasi shinawan yanapay, warmi unkuyta hampikunawan, tukuy alliyaywan, ayllukunata hampiwan, kuchushpa sirashpa alliyay, kay nishkakunata Kawsaykamay Payllapak Ayllupakpash IESSmantapi yanapan, kanchapi tukuyllapak shukpaklla hampik wasikunapi IESSman llankakkunawanpash yanapanmi.

Puchukaypi, SSC kimsa nikipi yanapay ashatwan hatun kan, antawapi hapi wasi shinapi tapuy, shinallatak unkuyta hatun hampi wasikunapi alliyay. Kay yanapaykunaka IESSpak Hampik Wasikunapi kun, shinallatak pakllapak tukuyllapak hampi wasikunapi yanapan, kaykuna IESS kullita kusha yanapankuna, kay kullkika SSCmanta shunshinmi.

Paklla runakunaman mana shinalla yanapaychu, alli kawsaykamay kan

IESSmanta Paklla Runapak Kawsaykamaytaka chusku kawsaykaymanta shinalla yachikta rikunchik, asatawankarin kayman llutarikuna hatun yanapayta rikunkuna chaymanta tukuy kushiwan ima llankaypi, hampi wasi alli kachun, rikuchupash kushi kuschi yanapankunami.

Tayta Guillermoka kanchis watata Maribe, Río Verde kitipi tantakuypak pushak kan, paypak llankayka kaykunapi rikuchishka, canoata purichikapak rantishka, achikta kuchun motor rantishka,

ishkay copiadora yana tullpukunapash shushichinkapak paypakkunapak kullikunawan rantishkami, astawan paykunapak mashikunawan tantanakuy ukuta shayachihushkamanta yalli kushi kan "24 puncha julio killaman ñami tukuchishun chaypi wasi pichayta rurankapa" kushilla willachin.

Meribe hampi wasipilla 280 aylluta rikuykunata yanapan, 1.482 ayllupi tyakkunatapash yanapan, tukyka 1.762 runakuna yanapan. Tukuy ayllullaktapi kawsaykunami tantalla chaypi kankuna, pichana chashpa, sisakunata tarpuypi, api yanunapi, ima ruraykunapipash chaypi kanchik tayta Guillo nin, shina kimsa niki domingokunata hampi rukunawan pakta pakta tantanakunchik, chaypimi mashna kullki churanata rikunchik ima llankaypi yanapanata rikunchikmi nin.

Shinallatak, SSC llankayka mana alliyaypilla kan ashtawankarin kawsaypura rimasha ayllullaktawa sumaychaylla, kay alli llankay yanapaymi rikuchin. Kay yuyaypi tayta Guillo nin, "hampik wasimanta hampi runaka mana muru hampikunalla kachan, ñukunchik yuyukunatapash rurachun kachan kayta ñukata kishillachin" nin.

Hampi yachay Victor Bravo Orellana kan payka 7 watata alliyasha llankan Huchilla Hampi Wasi Meribemanta, Rio Verde kitipi, kay markamanta yapa karupi kahun.

Bravo hampi runaka Alliyya Kawsaypi Kallari Niki llankayta hapishpa shina allita llankan, kawsaypura ayllullaktapi yuyaywan. Kay yuyaykuna Paklla Runakunapak Kawsaykamay mushuk yuyaywan alliyay yanapayta llutarikunaman kun, shina tukuy rukunapak yachaykunata kawsaykunata rikuna apana tukuy sinchiyachisha.

Kay yuyayka tawka tiyashkata apan ashtawan alliyay runakuna yanapay chaskikunapash kawsaypura hapina, hampik wasipi hampi runakuna shuktik alliyay yachayta alli rikuchun, sumaychay, may alli yuyaykunata Ecuador Llaktapi tyaykunata sinchiyachun.

Paklla Runakunapak Kawsaykamayka mushuk yuyaymi, mana unkunkapak alli murukunata mikuna, chuyaylla aycha, yuyaykunapi yanapan, samay sumak kachun mana unkuchun, kikinllatak mumak kawsay charincun, pachamamawan pakta alli kawsayana.

 

 

IESSpak Hatun Hampi Wasi Cuenca markapi uktalla alliyay hatunyanmi.

José Carrasco Arteaga, IESSpak Hatun Hampi Wasi, Cuenca tikipi, uktalla alliyay chaskinkapak 800 tuputa hatunyachinkakuna, maypi mushuk kuchushpa sirashpa alliyay uku, rikunkapak ukukunata, chukrikunata uku kutishuk yanapaywanpashmi kan, hatunyachinkapak Ecuador Llakta Kawsaykamay Wasika (IESS) 5.5 hunu dólar kullkita churakrin.

Kay llankay tukuy kay hampi wasiman chayaykunata sinchiyanka, paypak uktalla alliyay yanapaypi punchanpi 500 runakunata Azuay, Loja, El Oro, Cañar, Morona Santiago markakumanta chayaykunata yanapanmi, José Carrasco Arteaga Hatun Hampi Wasika kay suypakka yapa hawapi kahun.

Kay kushka uku llankaypika, mushuk ukukuna alliyay rikunkapak, mushuk hillakunawan kanka, puñuchisha alliyana, uhu unkuykunata alliyana, samayta kunkapak, kuchushpa alliyachina, alli alliyachun, rayos ¿x'tapash ukukunata churankakuna.

Uktalla hampi ukuta hatunyachikapakka 2.358.000 dólares kullita churanka, kutin mushuk hillakunata churanapi 3.200.000 dólares kulliwan tukuchinka.

2013 watapi, uktalla alliyay uku José Carrasco Arteaga Hatun Hampik Wasipi 128.742 runakunata chaskisha, kay yupayka alli rikurinmi.

 

IESS Hatun Hampik Wasipi Babahoyo kitipi 150 wawakuna kuchushka alliyarkakuna

Pashak yallikta hawa shimi karata kuchushpa sirashpa allichiska, shimi ukupi pakishkata, ñawipi mana mapa tumurkunata, chaki makitapash 150 wawakunata Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasimanta Hatun Hampik Wasipi Babahoyo kitipi allichiyta rurashkakuna, 23 punchamanta 27 punchakama, aywari killapi. Kay llankayka IESS Misión N°121 de la Fundación Operación Sonrisa Ecuador pakta yanapashkakuna.

Kay kuchushpa sirashpa alliyay charichunka IESS Hatun Hampi Wasi Babahoyo kiti, Los Ríos markamantaka hatun ukuta mañachishka, kimsa quirófanos shinallatak wakin hampikkuna cirujanos plásticos, anestesiólogos, pediatras terapistaspash llankashkakuna Misael Olalla hampik wasipak pushak willarkami.

Kay hatun ukuka kimpsa chunka (30) kawitukunata tukuy chaypi tyashkawan, hampik murukunawan, hampik yachak runakunawan Operación Sonrisa Ecuador yanapaywan paktachirkakuna.

Kay Fundaciónpak killkaypi karka, 23 puncha, aywari killapi allichiyta munakkunata chaskina, unkuykunata rikunapish; kaypika yalli llakikunata shinallatak paypak aycha alli kashpata rikurkakuna yanapankapakka.

25 pachamanta 27 pachakama kuchushpa sirashpa alliyayta sukta ukukunapi rurarkakuna, kimsa IESS Hampi Wasipi, kimsa Fundación wasipi. Shina warmikari wawakuna ashiman kawsayman tikrachirkakuna.

Kay alliyayka ishkay pachapi rurarirka chay kipa shuk pacha nanay yalichun sakirirkakuna. Chaymanta alli alliyachun ukuman llukshirkakuna.

Shukpaklla hampi wasikunapi kay kuchushpa siray alliyayka 15.000 dólar kullkita yallik ministin. Wakinpika yapa wanaywan kashpaka ishkay kuschuyta sirayta kanchapika rurankuna yapa kullki ministishpa.

Olalla Hampikka nirka kay mushuk llankay yanapaypi, IESS pakta chaypi karka, yunkamanta warmikari wawakunata yanapashkanchik, shinapish kutishuk markakunamanpash ñami mañay charinchik nirkami.

Hampik wasi pushakpa shimi, mana tukuy riksishka kanachu astawankarin runallaktata sinchiyaypi yanapana alli kan, yapa wakchakunata rikusha kushi llankanchik kay hampik wasimanta IESSpak alliyaykunawan, kay llankaywasi yanaypay yuyay charishkamanta.

 

 

Hatun Hampik Wasi IESS Ibarra markapi punchapi 450 mañay hapikunata yanapan

IESS Ibarra markapi punchanti punchanti, 800 runakunata yanapayta chaskinkuna. Kaymanta, uktalla hampi alliyay ukupi 250 pantankakama llutarikunata allita rikun, ashtawankarin punchapi 100 warmi unkuyta yanapankuna, Consulta Externapi punchapi 450 llutarikunata allita rikunkuna.

Wawata, kuruta, Fisiatría, Medicina Generalpipash hampikkunata ministikpi kayashpa hapi hapina katinmi.

Paulina Pizarro, IESS Ibarra markamanta Hatun Hampi Wasipak pushak nirka ashtawankarin kay alliyay yanapay hawapi llankaywasi alliyachun rurashkanchik nirka, IESS hatun pushakkunawan rimashkanchik, alliyay yakuta churayta paktachinkapak, shinallatak wawa wachayta, kallari puncha wiñaypi ima unkuykunata charikta rikunkapak ukuta churana urin suyuta kallari rikuchinkapak, kutik endoscopia yanapayta kuyuchinami ñami kimsa wata tukun mañashkata chaypi sakirishka kan nirka.

Pushakka nirka, shinapash kay uktalla alliyay ukupi mushuyachishka kan, ruku mamayayata wawakunata chikan yanapankapak nirka. Kay yuyaypi nisha wawakunata Uktalla Alliyay rikunkapak wiñachishka nirka. Shinallatak, Pizarroka nirka shamuk punchakunapi kay Hatun Hampi Wasiman shuk ukumanta aychata rikunkapak hampik, ishkay anestesiólogos, shuk neurocirujano, shuk proctólogo shinallatak shuk hampi muruta rikuk hampikpashmi chayanka nirka.

Shamuk punchakunapi kay Hatun Hampik Wasipi llutarita yanapankapak, ñawita alliyachinkapak 50 runakunata ñawita allilla kuchushpa alliyachinka. Kay alliyay IESS Ibarra markapi mushuk hillakunawan rurarinka, Brasil llaktamanta Ecuador hapik wasi llankakkuna yanapaywanmi llankayta ruranka.

Alli rikuna alliyay uku, llaktapi hatunmi

IESS Hatun Hampik Wasipi Alli rikuna alliyay ukuta charin, llaktakawsaypi hatunmi rikurin kay yanapayka nirka.

Hay ukuka, Imbabura, Carchi, Sucumbíos, Orellana, Esmeraldas markamant yapa Borbón San Lorenzo tilimanta, Pichincha urin suyumanta runakuna hatun hunkuyta charikunata chaskin.

Kay unkushka runakunaka iskun pachakuna chaypy alliyayashpa yallinkuna, kaymi hatun yanapay llutarikunamanka kan nirka, alli hallikunawan alli muruhampikunawan kusha, kancha hampi wasikunapi 3.500 a 4.000 dólar kullkimi chayan. Shinapish kay hampi wasimanka mana nima kullkita chunachu.

Kunanpi kay ukuka sukta kawituta charin hunkuyta imakayta rikukkapak yallichinkapak mushuk hatun hillakunawanmi kan nirka.

 

 

Quito, 10 de abril de 2014
GUAYAQUIL KITI ISHAY KIKI HATUN TRABAJO SOCIAL 2014 LLANKAYTA UKLLAN

Trabajador Social puncha kashkamanta, Teodoro Maldonado Carbo IESSpak hatun hampik wasi, Guayaquil kitipi tyakun, Ishkay niki hatun llankayta apahun, kayman IESSpi llankak runakuna tukuy runakunapish kunpidashka kan. Kashka 11 punchapi ayriwa killa, 09:00 pachapi kallarinka, tantanakuy ukupi, chushku pampapi apanka.

Kay llankaykunapi ishkay hatun yachay karullaktamanta chaypi kanka, munashkaka kan mushuk yuyay runakunapak llankay purichina shinallatak chaypi kana tantarinakuypash kan, chikanwawsaykuna wakchakawsaykuna ñawpayuyay tukuy wiñay kawsaymanta llankaykunata purichinkapak.

Ana Quevedo Ecuador llaktamanta, "Nuevas perspectivas del trabajo social sanitario en el Ecuador" hawamanta rimanka, Gloria Novel Martí España llaktamanta "Aplicación de la metodología de la mediación a la Salud Pública. Incidencia en la calidad de la atención sanitaria y en la convivencia en el contexto hospitalario" manta hawamanta rimanka

Kay rimaykuna Trabajo Socialpi llankakkunaman yuyaykunata sinchinyachinka, ashtawankarin chaypi kankakkunaman ima yuyashkakunata riksichina, mashna kawsay charishkawan, kikin mañaywan kikin ayñikunawan risichina, imashina kay llankayta pushakkuna nin " runakunapak killkaykatikkuna mana tukuy runakunapak yachaykunata pakta churashpa nimapash mana alli kankachu" nin

 

 

Quito, 10 de abril de 2014
GUAYAQUIL KITI ISHAY KIKI HATUN TRABAJO SOCIAL 2014 LLANKAYTA UKLLAN

Trabajador Social puncha kashkamanta, Teodoro Maldonado Carbo IESSpak hatun hampik wasi, Guayaquil kitipi tyakun, Ishkay niki hatun llankayta apahun, kayman IESSpi llankak runakuna tukuy runakunapish kunpidashka kan. Kashka 11 punchapi ayriwa killa, 09:00 pachapi kallarinka, tantanakuy ukupi, chushku pampapi apanka.

Kay llankaykunapi ishkay hatun yachay karullaktamanta chaypi kanka, munashkaka kan mushuk yuyay runakunapak llankay purichina shinallatak chaypi kana tantarinakuypash kan, chikanwawsaykuna wakchakawsaykuna ñawpayuyay tukuy wiñay kawsaymanta llankaykunata purichinkapak.

Ana Quevedo Ecuador llaktamanta, "Nuevas perspectivas del trabajo social sanitario en el Ecuador" hawamanta rimanka, Gloria Novel Martí España llaktamanta "Aplicación de la metodología de la mediación a la Salud Pública. Incidencia en la calidad de la atención sanitaria y en la convivencia en el contexto hospitalario" manta hawamanta rimanka

Kay rimaykuna Trabajo Socialpi llankakkunaman yuyaykunata sinchinyachinka, ashtawankarin chaypi kankakkunaman ima yuyashkakunata riksichina, mashna kawsay charishkawan, kikin mañaywan kikin ayñikunawan risichina, imashina kay llankayta pushakkuna nin " runakunapak killkaykatikkuna mana tukuy runakunapak yachaykunata pakta churashpa nimapash mana alli kankachu" nin

 

 

Quito, 9 de abril de 2014
CARLOS ANDRADE MARIN HATUN HAMPIK WASI: VIERNES PUNCHA APUKCHIK PANCHAPI HAMPIK MAÑAY SHUKLAYAMAN YALLIN.

Carlos Andrade Marín, Hatun Hampi Wasi IESSpak, skuklayaman yallichishkata willachin, viernes 18 puncha aywari killa 2014 wata apunchikpa punchakashkamanta mañashka hapishkata skuk punchaman yallichin.

Llutarikuna tapuyta ushankunami mushuk mañayta rurankapak karu uyariman kayashpa 140 yupayta llapishpa, kipaka 3 yupayta llapina, kay hillaykuna hatun hampi wasikpi churashka kan, mana kashpaka kay www.hcam.gob.ec yakusha tapuna.

3 punchamanta, 2014 wata mañashkataka shuktik punchaman yalllirkami, mana IESSpi llankak runakunapak kayak chaskishkapi tapuna kanki ama puncha mañashkata chinkachun.

Yanapay chaskika 30 uchilla taktikuna kipa pacha kushkapi chaypi kana kan, alli pacha yanapay charichun sumak alli alliyay chaskichun.

 

 

 

SAN FRANCISCO DE QUITO HATUN HAMPI WASI- IESS- WAWAPAK MASHI

San Francisco de Quito hatun hampi wasi, Ecuador Llantapak Kawsaykamay Wasipak (IESS), mamakuna wawata ñuñuta karachun yuyay kuyachinmi, wacharishka pachamanta 6 killakama ñuñta karana; kay llankaywan "Wawakunapak Mashi Hampi Wasipi" paktashka.

Amawta Carlos Espinosa, IESSmanta, mamakuna wawata ñuñuta karachun yachayta kuyuchik, achikyachik kay unay pachamanta karayka mana humkuy hapichunmi, shinallatak wawakuna wañuykuna uriyan, kichay uhupish unkuykuna mana hapin, shinallatak neumonías rinri nanay ashtawankarin tsala, wirayay tukunchunpash uriyan nin.

Espinosa nin, mama mana paypak ñuñuta wawaman karashpa, paymi unkuysiki sakirin, wiksayu pachakunapi wira mikushkata chaypi tyanlla animia unkuy kunmi nin, wirayaysapa tukun, astwankarin ñuñuta mana karankpi kutin wiksayun sakirinlla, chuchupi cáncer rikunrin shinallatik ruku tukupi paypak chaka tullu pakinlla nin.

Yapa allimi ñuñuta karana nin, mamapak yayapak kuyay pakta tiyayta sinchiyachin, astawan pakta kawsay tyanmi shina makanakuy mana tyanchu, shina kullkiti mana shitankuna kutishun ñunuta maskalla rantishpapish nin.

Kay munayta pakachinkapak Organización Mundial de la Salud (OMS) hatun wasi muyuchin San Francisco del IESSpak hatun hampi wasi pakta kaykuna rurankuna:

* Llankak runakunaman yachachina

* Wachashka pachamanta 30 uchilla takti kipa mamakunata ñuñuta karachun yanapaypi.

* Mamakunata imashina ñuñuta wawaman karana yachachina.

* Mamapak ñuñu wawakunaman karanapi atirina.

* Wawakuna mamapak ñuñuta upyakukpi mana chuchulayata kuna

Mamapak ñuñu may shumak mikunapi ashtawan wawakunapak hatun yanapaymi, alli wiñay, aylluta sinchiuyachin, shina kullki mana shitaypi yanapanmi.

 

 

Quito, 9 de abril de 2014
PAKLLA RUNAKUNA SHUKTIK KUYURIK TANTANAKUY IESSPAK MUSHUK PUSAKTA ARI NIN

Confederación Nacional del Seguro Social Campesino (CONFEUNASSC-CNC) shinallatak Shuktik Kuyurik Tantanakuykuna kimirishkakuna, Rodrigo Collaguazo, killkay kamachik paykunapak shutipi economista Hugo Villacrés, Consejo Directivo IESSpak mushuk pushakta rikunkapak chayarkakuna, paypak llankaypi pakta yanapasha kankapak ninkapak, mushuk pushakka yupaychayta kurka, kay kamaypika punku pashkashkami kan, ashtawankarin llankayta arininchik llutarikunaman uktalla yanapankapak may alli llankayta rurasha nirka.

Mushuk pushak willarka kunanpi llankaywasita allintarikuypi kanchik, llutarikunan alli yanapaypi ñanta sinchiyasha, chaypi rikusha uktalla yanapanakanchik uchilla punchakunapi llutarikunaman hampik tapuykunapi shinallatak alliyachik murukuna kusha yanapana nirka,

Paykuna, paklla runakuna Paklla Runakunapak Kawsaykamayman, makiwan ruray llankakkunapipash kimirishkakuna llakta markakunamantaka paykunapak ministishkakunata tapuykunatapash nirkakuna. Tukuy mana shuklla allichina ushankachu yuyayta charirikakuna, shinapash yuyanchik "kunan IESSka mushuk kawsaykamayman rinka, paklla runakunapak sumay kawsayman paktachun" rinka

Paklla Runakuna skuktik kuyuri tantanakuy Hugo Villacrés IESSpak pushakman chaskishkamanta yupaychayta kurkakuna, shinallatak hatun tantariman shamun 26 puncha aywari killapi, Chone kitillipi tantayman kayarka.

Tukuychinkapak economista Villacrés, paypak llankaykunawan pakta llankashun tukuylla llaktapi kawsaykunaman, astawankarin llutari runakunawan, paykunaman mana llullasha, ashka llankasha paykunaman llankasha nirka.

 

 

Quito, abril 8 de 2014
IESS HAMPICHINKAPAK ASHA PACHAKUNPI MAÑAY. 69,86% (PATSAKRI) RURAYKATIKPI 6 PUNCHAPILLA YANAPAN



Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasi (IESS) Contact Center kamay hapishkamanta,  "Cita Segura" llika tyashkamanta, asha pachakunapi yanapay rurarin. Shina  69.86 patsakri kaykunamanta ruraykatikpi 6 pachakunapi yanapankapak killkachishka.
Killkaykunapika, ministinkunata hampita yanapay  astawan wichiyashka: 1 punchamanta 6 pachakama aywari killapi kay watapi, 81,53 % (patsakri) ministishka mañashkata ruraykatikpi 10 punchakunaman killkarka rikurin, kutin 69.86 patsakri ministishkata sukta pachaplla yanapay chashkirkakuna.
Chikan rikushpa, 5.11patsakri mañaykuna,  30 punhakunapi yanaparka, 3.93 patsakri 60 puncha yallikpi yanaparka asha kan.

Shinallatak yanapay imashina wichiyashka rikuchin, imashina katik rikuypi willan:

1 punchamanta, pawkar killapimanta "Cita Segura" nishka llankay purikun, 1000 waranka runakunan rikuy paktanmi, ishkay wamkuripi rakishka  kan Quito markapi shukka Guayaquil markapi,   kimsapi pikishka kan, ashka yupayka hatun tukuy yaykuna pachakunapi llankakun.

IESSpak yanapay chaskikuna tukuy llaktapi karu uyarikmanta 140 llapishpa, shinllatak 1-800-100 000 llapishpapish ministishkata hapina kan, Chaypi, uyashpa ima munashkata hapina, kay yanapykuna uyarinka:

1.Ruraykatikpi churana
2.Mañashkata mana hapinkapak,  kutishuk punchaman yallichina, rinimi nisha willana.
3.Karu uyarikmanta hampik runata tapuna.
4.Shuktik willaykuna

 

Quito, abril 7 de 2014
HUGO VILLACRÉS: KUNAN APARANCHIN HATUN LLANKAY, KAWSAYKAMAYTA MUSHUYACHINKAPAK, SINCHIYACHINPAPAK

"Hatun sitapaywan chaskinchik kay llankayta, Rafael Correa Delgado, Llaktapak Wasi Pushak kushkata, pakta mallta muskuy runakunawan, allpapi chakita sinchi churashkami kan, kay hatun llankayta wichiyachinkapak hapinchik, alliyachun kay kawsaykamay yanapaypi", economista Hugo Villacrés nirka, maypi paypak Pushak Consejo Directivo Ecuador Llakatapak Kawsaykamay Wasimanta (IESS) risichikpi, Superintendente de Bancos, abogado Pedro Solines ñawpapi nirka.

Ari nishkata riksichi kay awaki 7 puncha ayriwa killa, Junta Bancariapak rimay ukupi, IESSpak pushakkunawan, Superintendencia de Bancos pushakkunapak ñawpapi shinallatak Kawsaykamay pushakpak ayllukunapak ñawpakpi.

Pedro Solines, Superintendente de Bancospak Pushakka mushuk pushakta huyayay hipa nirkami, kay llankaywasi kahun ima yanapay pakta llankankapak kan, llaktapak kawsaykamay sinchiyachun kaypi kanchin nirka, kutin nirka, Superintendencia tukuy kaypi llankakkuna ministikpi chaypi kashun IESSpi shinallatak BIESSpak pushakpi alli richun may alli llakta kachun nirka.

Kutin, Hugo Villacrés nirka 2007 watamanta Llaktayuk Sinchihatari Pushakpi IESSta alli shunkuwan aparirkanchik; hatun rurashkata IESSpak Kulli Wakichik mañay Wasita wiñashishkata nirka¸ mashna llutarikunapak muskuymi kan nirka.

Shinallatak, kay pachakunapi ashtawan llutarikuna wichiyashkata nirka, kay wata kallaripi 1.4 hunumantaka 2,8 hunuman yachiyashka nirka. Kullki yanapay llankaysamaykunaman alliyashka, tukuy tukuykunapak llankaywasikunawan pakta ñawpak llankankapak rurashka, ashtawankarin runakunata alli yanapay sinchiyachun nirka.

Villacrés nirka, kullki yachik ñukanchipakka runapak kawsayka yalli hawapi kan, kaymi tiksi kan, mallta yachakkunaka Eugenio Espejo, Plutarco Naranjo, Enrique Garcéspipash hampik yachak yuyaypi kimirsha chaskinchik llaktapi kawsaykunaman nirka, astwankarin llutarita charikunawan, ñukanchik yanapaykunapi llakikunata tyakpi llankasha mana samashunchu, alliyay wasinapipash llankaypipash nirka.

Mushuk Pushak Consejo Directivo IESSmanta, kutin nirka llutarita charikuna alli kuyaylla yanapayta hapichun chaskichunpash llankashun, mana shuk takti hapishkapi llankayta sakishunchun nirka.

IESSka tukuy llutarikunapak kullkita rikuy kan, kay kullkika wakami kan, kay llankaywasimi wacharishka pachamanta pakta kan, pachamamata sakinkakama shinapish wañushpa hipapish sakirikunaman pakta yanapasha katin Villacréska nirka.

Tukurikpi Consejo Directivo IESSpak Pushak nirka, "Imashina San Ignacio de Loyola, Compañía de Jesús wiñachik nin, pachamamapak may shumak kachun alli mallta runakunapak makipi kan, imashina kay puncha IESSpi kimirinchik ari nishkanchik, llankaywan hatun llankak yuyay charikunawan, llankaywasita hawaman apankapak" nirkami.

 

 

Quito, abril 3 de 2014
KAWSAYKAMAYPI RUNA ÑAWI CHURANAMI KAN

"Kawsaykamaypi runa ñawita churanami kan, paykunaman llankashun ashtawankarin pachakuna hampichinkapak ministikkuna uktalla yanapaypi, hampi murukuna kunapi, kullkirantichipi", Hugo Villacrés, kallar pushak, Pushak Wankuripak, Ecuador Llaktapak Kawsaymay Wasimanta (IESS) nirka

Sinchitaq kutichirka kay sinchi llankaykuna arinikunapash llaktapak ruruymi, IESSman llutarikunaman; kay llankay mana Hugo Villacréspakllami kan, astawankarin hatun yachakkunapak ama llullakuna, achiklla yanapaypash llankaymi kan nirkami.

Yuyachirkami 2007 watamanta, Mamallaktapak Kamachik Llaktayuk Sinchihatariwan, IESSpi; llutarikuna yupay ashka wichiyarka, ñawpa pachapi runakuna ashka kawsaykamayta mana charirkakunahu, kunan kushiyay kay yanapaywan shinallatak kullki yanapay hapikunapish alliyashkami nirka.

"Kaykunapi ñukanchik llankayka paktarinka, ashalla pachakunapi yanapay llutarikuna charichun, shuktik yanapaykunapish Kawsaykamay charikunaman ashtawan yanapay kunkapak. Kay hatun yanapaykunawan tukuy llaktapi kawsaykunaman llutarita munankakunami yuyani, kaykunawan, paykuna yanapay shinallatak kullki mañachita charita ushankakunami" economista Villacréska nirka.

 

 

Quito, abril 2 de 2014
PAKLLA RUNAKUNAPAK KAWSAYKAMAY HILLA HAMPIKUNATA SINCHIYACHINA (SSC)

Tantanakuy shuk puncha, abril killa, 2014 wata Confederación Nacional de Afiliados al Seguro Social Campesino (CONFEUNASSCE) tantanakuy rurashkapi ingeniera Paulina Guerrero, vocal del Consejo Directivo del IESSpak, Llutaripak tantanakuy shutipi nirkami, Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasipi kamaypika munashka Hilla Hampikunata sinchiyachina yuyay kan nirka.

Kutichirka, tantanakuyka rurashkami ishay munashkawan: shuk nikika, tukuy llankaywasipak pushakkuna paktapakta rikuyasha rimana, Paklla Runakunapak Kawsaykamayta shina sinchiyachin paypay yuyayta nirka; shinallatak, ishkay nikipi willana tukuy llankaykuna maykamak chayashkata IEESman llutarikunaman alli katichun.

Allikay rikusha nirkami hillakuna hampikunapi Paklla Runakunapak Kawsaykamay sinchiyanka may alli yanapay chaskikunaman kunkapak, ñawpana ama unkuchun, mana shuyana unkushpa alliyachinkapak.

Shinallatak, nirkami 167 dispensario Paklla Runakunapak Kawsaykamaypak shayachina hatunyachinapash; hampi murukunata hampik yachakkunatapash mashkana kay llantakunapi kawsaykunaman uktalla yanapay chayachun.

Tukuchikpi, tantanakuykunapi rimaykunata paktapakta chaypi kashkata hawaychirka, shinallatak paypay alli yuyay ashka wakchakunaman llankay katinkami nisha rimarka.

 

 

Quito, abril 2 de 2014
IESSKA ALLILLA ACHIKLLA YALLICHIK ÑAN KALLARIRKA

Kallari Pushak Pushakkuna Wankuri Ecuador Llatapak Kawsaykamay Wasimanta, economista Hugo Villacrés Endara, arquitecto Fernando Corderowan llukshik pushakkashkamanta tantanakurkakuna, paktapakta shamuk pachapak killkaykuna rikunkapak, willankapak, mayhanlla llankay kallarishkata, shinallatak katinpi imakunalla rurunata rikushpa rimarirkakuna.

Shinami, IEESpi, allilla achiklla yallichik ñan kallarirka, allikachun mashna ruraykuna llutarikunaman, llankaysamay, kullki chaskikuna, shinallatak llaktapi kawsaykunaman yanapayman.

Fernando Corderoka mashna paktachiskata paypak pushakpi willarka, Pushakunapak Wankuri killkayta shukchichiskata, paypay paktay rurashkata nirkami.

Kutin, Hugo Villacrés, kallari pushak Pushakunapak Wankuri, Ecuador Llantapak Kawsaykamay Wasimanta, tantanakuy charishka hawachisha hipa nirkami, kay shina tantanakuy may allimi, paktapakta napaymi sinchiyan, yanapay, kullki mañachi llankaywasipi tukuy llutarikunamanpash yanapaymi nirka.

Llankakrinchik alli hatun yachakkunawan nisha willarka, paykuna kawsaykamayta pakta yuyaywan tukuymashnapashmi kawsaykamay kachun yuyaywan nirka, imashina Ecuador Llaktapi Mamakamachiypi nihun nirka.

 

 

Quito, marzo 31 de 2014
MUSHUK HATUN PUSHAK IESSPAK ASHKA YACHAYKUNAWAN SHAMUN

"Muskuylla shayarikkamay". Ishkay may kashkata Mamallaktapak Pushak Rafael Correa economista Víctor Hugo Villacréspak kashkata nirka, kunanlla Consejo Directivo del Ecuador Llankatak Kawsaykamay Wasimanta (IESS).

Tukuykunapak pushak, kay pachapi, Villacrésta hatun yachaykunata charishkata kutichirka. Mushuk IESSpak pushak nirka kan master of Science in Economics (MSE) hatun yachana wasi Universidad de Lausanne (UNIL) Suiza mamallaktapi; master en Administración de Empresas (MBA) hatun yachana wasi Universidades Carlos III de Madrid mamallaktapi, Universidad de Alicante y Autónoma de Barcelona; shinallatak charinmi Diplomado en Gerencia de Gobiernos Locales en la Universidad Tecnológica Equinoccial nirkami; ashtawankarin especialización en Relaciones Público Privadas, Institute for Public Private Partnerships kusha charin nirka, Washingtonpi D.C. shuk Diplomado en Gerencia Política y Campañas Electorales en el Tecnológico de Monterreypi nirka.

"Kunan kay llankayta hapin, ashka yachakkunawan tyashkawan Ecuador Llanktapak Kawsaykamay Wasimanta. Kay mamallaktapak pushakpi asatwan sinchiyashka" nirka, Villacréspak masha llankaykuna pakchinata kay llankaywasipi nirka, kallaripi nirka: Tukuymashnapashmi Kawsaykamay paktachina nirka.

"Ashtawan IESSta sinchiyachina. Mamallaktapi ayllukunapak muskuykunata paktachina kaypakman shuk muskuykamak shayarikamak runata ministinchik. Kay yachaykuna kikinpi kan" nirka, kallari pushakka shina nisha tukurirka, katikpi mushuk pushakwan tantanakuyman rirka.

 

Quito, marzo 31 de 2014
VÍCTOR HUGO VILLACRÉS ENDARA CONSEJO DIRECTIVO DEL IESSPAK HATUN PUSHAKMI AKLLASHKAMI.

Víctor Hugo Villacrés Endara, Consejo Directivo Ecuador Mamallaktapak Kawsaykamay Wasipak akllashkami, Rafael Correa Delgado, Ecuador Llaktapak Pushak, Decreto Ejecutivo kamu surkushkawan.

Ecuador Llaktapak Pushak, yallik yachay economista tukushka España Suizapipash yachashka nin, kay llankaypi shuyachun "Kawsaykamay tukuymashnapashmi paktachina" nirka.

Hatun Wasipi may ruraykunapi kahun, IESSpak kawsaykamay imashina apana tantanakuypipash killkay pankakunata rurasha surkuna, llankay ñan alli yuyay kullky mana tukurina, tukuy kawsaykamaykuna hamuchashkapipash IESSpak mañana rikunapash shinallatak mañashpaka llankaywasita rikuraynalla.

Víctor Hugo Villacrés Endara, quitomarkapi wacharishka; hatun yachanakuna Pontificia Universidad Católica del Ecuadorpi rurarkakuna maypi economista yachayta surkushka; karu yachana wasipi master of Science in Economics (MSE) Universidad de Lausanne (UNIL) Suiza llaktapi; astawan master Administración de Empresas (MBA) Universidades Carlos III de Madri llaktapi charishka; shina Universidad de Alicante y Autónoma de Barcelona; Diplomado en Gerencia de Gobiernos Locales en la Universidad Tecnológica Equinoccialpi rurashka, shuk panka hamunpi Relaciones Público Privadas kay Institute for Public Private Partnerships kushka, Washington D.C. shinallatak shuk Diplomado en Gerencia Política y Campañas Electorales en el Tecnológico de Monterreypi charin.

Astawankarin gobernabilidad yachaykuna rurashkami, gerencia política shinapish

marketing public kay The George Washington Universitypi rurashka, shinallatak shuk Develpment Planning for Developing Countries en Beijing-China llaktapi rurashka.

Tukuykunapak llankaypi kallarirkami kay kashpa Gerente del Mercado Mayorista de Quito markapi, 2009 watamanta Banco del Estado Gestión pushak karka, Gerente de Productos y Programas y Subgerente General Subrogante karka kay llankaypi 28 puncha marzo killakama kashkami.

Paypak yachaywanka wakin karupi kikinllatak kamachikkunapi llankashka, hatun yachana wasipi yachachik kan, aylluyarishka miembro de la sociedad académica Vaudoise kitilli, Suiza llaktapi kan.

Paypak killkashka rikurin : La maldición del petróleo en el Ecuador shinallatak ; Recursos Naturales: ¿Maldición o Bendición? español Pablo Andrés Domenech español pakta rurashkawan.

 

 

Quito, marzo 27 de 2014
RURASHKAWAN WILLAY: IESSMAN MAY ALLI KAWSAYKAMAY

"Kay llankaywasipi, kayta richushkapalla rikunchin imashina punchanti punchanti mushukyachikta rikunchik, kunan puncha tukuy llaktapi kawsakkunaman rurashkakunata willanchik, astawankarin Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasipi de 8 kunu 300 waranka llutari yanapay chaskikunata willachik nirka, paykunaman ñukanchik alliyayka 10 kunu runakunaman yanaparka kay 2013 watapi", shina Director General del IESS, doctor Francisco Vergara nirka

Rikuchirka mayo killa 2013 watamanta mashna yanapay kararka llutarikunaman nirka, kaykunapi 10 hatun mushuk hampik wasikunata shayachishkanchik nirka, hatun wasi yachay yuyaywan wasita shayachishkanchik nirka, kay wasikuna shayachi kay wata chawpipi kallarinka nirka, shinallatik 198 hampik wasikunata sinchiyachinka, kay llankayta rurankapak 403 hunu 852 waranka 466 dólar kulli ministin nirka.

Ashtawankarin, uktalla ministishkata surkunkapak ñami kahun nirka, kunanpika internetpi llutari pankata, kikin pakalla killkayta, imashina apayta killkay pankakunata kun, kallaripi kikinpak willaykunata killkana, ama llakikunata charinkapak. Kay hillakuna ashka yanapay kushka 424 waranka pakalla killkayta kushka nirka.

Pensionesmanta rimashpa, kallari kan, llaktapi mashka kullita yanaykunaman pagashkatarikukta rurashkanchik, kay uktalla kullkikunata mañachita rurashkanchik nirka.

Kutishuk sumak llankaymi mushuk hilla intenerpi rurashkami rukuymanta samankakpak pacha, internetmanta mañana kan, ishkkay punchapi kun: mañay tukuchin kullki wakichipi risichishpa. Chawshuk watakunapi killakunapi rurakkarkami.

2013 watapi 334 waranka pensionistaskuna, pagarkakuna 2109 hunu dólar kullkita pensionespi.

Shukman ripi Sistema Nacional de Gestión de la Prevención -SGP- churarkami Seguro General de Riesgos del Trabajopi shuk hilla llika willay, mushuk, shuklla Abya Yala Mamapachapi, 2013 watapi rurashka tukuykuna IESSpak internetmanta hapina 3 puncha febrero killa 2014 watamanta. Kunanpi 2343 llankaywasikuna paykunata rikunkapakllatak yaykushkakuna nirka.

Paklla Runakuna Kawsaykamaypi rimashpa willarka 1 hunu 142 waranka runakunata ukllarin nirka; kay pushakkunapi llankaykunapi 89 mushuk tantanakuy

kimirishkakuna nirka, shinallatak 8 mushuk hampik wasikuna churasrkauna Napo, Santa Elena, Guayas, Azuay, Manabí, Loja , El Oro markakunapi nirka.

Tuchiypi kushilla ñawiwan nirka 2013 watapi, 5.535 kariwarmi rurakunami karashka rinónwan turanata usharkakuna nirka, 15 higa, 12 pulmón, 10 de cornea mushuk churarkakuna nisha willarka, 30.073 ñawita ashillirkakuna achikta rikunata usarkakuna nirka; shinallatak 293.561 hatun llaki unkuykunata charikunata yanaparka nirka.

 

Quito, marzo 27 de 2014
RURASHKAWAN WILLAY: IESSMAN MAY ALLI KAWSAYKAMAY

2013 watapi Ecuador Llaktapak Kawsay Wasi, (IESS) rikunchin, may shumay alli pasakwatakunapi yallik, shinami pushak kuna willachin kay rurashkakunapi willachiypi, kaypi vocales Consejo Directivo, Paulina Guerrero y César Rodríguez chaypi karkanuna.

Pasak punchakunapi shinallatak washna markakunapi rurashkakunata rikuchirkakuna, markunapi IESSta pushakkuna willachirkakuna, llutari, llankaysamay, pensionista kuna, tukuy chaypy kakkunapi ñawpapi willarka, imashina Orgánica de Participación Ciudadana y Control Social Kamachiypi imashina nikun.

"Rurashkaka mushuk mallkykunata IESSpak sakinchik (¿) kunan pachapi llankaywasika payllatik katinalla sakirin, mushukllachinalla sapi yuyaykuna kay pachapi sakin", shinami hatun apuk IESSmanta, Arq. Fernando Cordero nirkami, tukuychayashkakunaman shina nirka, Contralor General del Estado pushak, Carlos Pólit, tukuy willachikwasikuna ñawpapi.

Astawan nirka, "Chaypi katina mushukyachiksha, mushuk ñanta rurashpa sakishkanchik, shayarichun, sinchiyachun mina mana chinkachunmi", 50 uchilla taktikunapi shina nirkami, maypi IESSpi shinchiyashkata riksichirka paypan pushak pachapi, mayo 2013 watapi kallarikta.

Katikpi Director General del IESS, Dr. Francisco Vergara rimarka, payka masha yupyakunata riksichirka hatun kawsaykamay apakmi, LLutarikuna, Paklla Runakuna Kawsaykamay, Llankaypi Llakikuna, Pensones y Salud.

"8´300.000 yanapay chaskikuna tyan, paykunapak alliyay yanapay 10 hunu yanapay tyarka 2013 watapi tyarka" Vergara nirka.

IESSpak alliyay kuskakunata 2013 watapi nirka: 5.535 kariwarmi rurakunami karashka rinónwan turanata usharkakuna nirka, 15 higa, 12 pulmón, 10 de cornea mushuk churarkakuna nisha willarka, 30.073 ñawita ashillirkakuna achikta rikunata usarkakuna nirka; shinallatak 293.561 hatun llaki unkuykunata charikunata yanaparka nirka.

Kutichirka astawan mushuk yanaykunapi llankashkata pachata yachasha llutari runakunaman uktalla mañashkata rurachun, kaykuna, mana astawan pacha kullkipash yapa sitachun, "Kay Llankaywasipi, imashina punchanti punchanti imashina mushukyachikta rikunchik Francisco Vergara tukuchinkapak nirka.

 

Quito, marzo 28 de 2014
Fernando Cordero: KAWASAYKAMAYPI ALLI MUSHUKYAYTA PAKTACHISHKANCHIK

Ñukanchikpak , achyay llankayka mana pi nishkamanta ruranchin, kushillami hapinchik, rurashkataka ashtawan IEESpak mushuk mallkita sinchiyachinkapak ruraskami, mana washa pushakkuna kawsaykamay wasita paykunapa muñashkata mana alli yuyayta rurana munashkak kan hatuna, shukpaklla kanata yuyay charirkakuna, kun kay wasi paypallatak katinalla kan, ashatwan mushun yuyaywan kay mushuk pachakunapi katinkapak kahun nirka Fernando Cordero, Consejo Directivo del IESSpakhatun pushak; paypak rurashkakunata willaypi enero killamanta diciembre kilakama 2013 watapi, maypi tukuykunapak pushakkuna IESSpak pushakkunapash chaypi karkakuna.

Kay pachakuna llankashkanchik yanapaypi yuyarishpa, tukuymashnapashami Kawsaykamy kachun imashina Mamakmachiypi nikun, 367 nikipi nikun: "Kawsaykamay llika tukuyllapash, tukuymashnapashmi kan; llantakunapk wakinpi mutsuykunata ukllayka tukuykuna mañashka kawsaykamaywanmi rurarinka".

Kay ima ruranapi rurashkanchik mushukyashkanchik mashi Llaktapak Pushak yanapaywan paktachishkanchik, alli yuyaywan, mana llakiraykachu wakchakunata, llaki pakikunata alliyachinkapak, mashi Llaktapak Pushakta, Rafael Correata yupaychani paypakka kallari llankaymi kan.

Llankay kallaripi pachamanta mana rikurkachu ashka llankarkanchik kay wasipi llankay yanapay shayachinkapak, alliyayta hatunchachinkapak shinallatak kullkin yanapay, kulli mañachik sinchiyachinkapak,

ALLIYAY

Ministishkata mañanaman fila ruranata tukurirka; kay killamanta, mushuk killawan, 77% patsacrik chunka punchaman kushkami, 91% patsakri manarak killa tukuchishpa.

Kallari yuyayka yanapaymi kan, paypak clinikaskunawan yanapay llankayta killkachiskakuna ñukanchipak llutarikunaman nima kullkita chaskisha yanapayta kurka, kay, imashina hamukunapi nikukta katisha, IESSka paganata paktachin, Ministerio de Salud Pública nishkata rurashpa.

Shinallatak kullkita churashkanchik huchilla hampik wasikuna allichinkapak, shinallatak hatun hampik wasikunata shayachinapi, kunan 4.410 hampikkuna tyan shinallatak 5.495 hampi yachakta yanapaykuna; astawankarin, Cuba llaktawan yanapay killkaywan, 226 hatun yachakkuna kimirinkakuna shamukkillakunapi.

Killkashka 208 hatun ñan yuyashkata paktachichun sakirin, hatunyachinkapak, yanapankapak, shayachinkapak 22 karkakunapi sakirin, 109 kiti 174 kitillikunapi yanapachun sakirin. Astawan iskay hatun hampik wasikuna 400 kawitukunaman paktayta Guayaquil shinallatak Quito kitillaktakunapi sayachinhunchik, kimsa hatun hampik wasi 120 wakitukunaman paktan mama wawakunapash yanapankapak Cuenca, Quito kitikunapi, shinallatak hatunyachinkapak mushuk hillakunatawan paktachina Teodoro Maldonado Carbo, José Carrasco Arteaga, Carlos Andrade Marín, Ibarrapi; 2 Centros de Diagnóstico y Diálisis Quito y Loja kitikunaman; shinapisk, mushukyachina kay Centro de Diagnóstico de Alta Especialidad Quito kitipi. 157 uchilla hampi wasinuna tipo "A", 18 uchilla hampi wasinuna "B", 3 uchilla hampi wasinuna "C" y 5 uchilla hampi wasinuna "C" allilashka "Hospitales del Día" pashkashka kanka; 403 kunukuna yallik kullky chayta rurankapak ksuhkami kan IESSpak alliyay yuyaywan rurashkami kan 2014, wataman nirka.

KIKIN MUSHKATA LLUTARINA

Shinallatak, Fernando Cordero nirka, pikuna IESSpak nikushkata hakishkakunata, llutarishpa, shamuk watakunapi kullki yanapay hapinkakuna. Mana sakishunchun, punchanta punchanta astawan rikurinkuna. 2013 wata tukurihunpi 1.173 runakuna kanka llaktakunapi tyakkuna, kikipak llutarita charikuna karka. Enero killamanta marzo killaman kay watapi kutikuk 3.692 mañashkakuna llutarita. Mana llankachik charikunata kay llaktapi kawsaykuna Kawsaykamayta charisha yuyaywan kawsakunkuna. Pasakwatapi, 44.579 runakuna paykullatak llutarishka kuna karka, 2014 wataman kutin 35 hunukuna wañashkakuna.

Imashina alliyay punta llankay kan, shinallatak uktalla mañanata rurankapakpish sinchiyashka, kunanpi llutari runaka internetpi uktalla pakalla killkayta surkunlla; 27 puncha diciembre killamanta pashak watamanta, 420 waranka runakuna ña rurashkami.

Astawankari internetman yaykushpa kikinpak llutarishka killkayta charinalla, maypi kullki wakichikta killkana, llankay tukurishpa kullkita chaypy sakina surkunkapakpish, kullki mañaypish, hipotecarios, quirografarios o el Fondo de Cesantía, Llankachikuna, pikunalla llankankapak yaykushkata llukshishkakunatash kilkana, papay llankashka kullky muyuchishkatapsih, mana llankaypi llaki charinata, mashna pagaskata, mashna kullki mañashkatapash mañana ushnami.

Llankay sakikuna, wakcha sakirikuna, wañushka panpankapak yanapay mañana, llankasamay charinkapak mañanata ushankuna. Kay llankaykunawan tukuy llankakkuna llankachikunapish achiklla rikurinmi.

LLANKAYPI MANA LLAKI

Ministerio de Relaciones Laborales pakta llankashkanchik, kaykunapi, shuk llikata mana llankaykunapi llaki charinkapak, payman ñami 2.343 llankaywasikunamanta yaykushkakuna, kay hawamanta rimankapak 24 tantanakuyta rurashkanchik 7 markakunapi. Tukuykunapak yanapaypi llankakunchik, chaymanta, ñukanchipak llankayka kashkami llankachikunata paypak kullki kunata kuchun. 2009 watapi, 61.3 kunu dolarta pallashkanchik. Kayka kunanpika ashka wichiyashka: pallashka

kullkika yapami, kay uchilla killakunapi, 191.9 kunu kullki dolarkunata pallashkanchik.

KULLKICHASKIMANTA

Paykunapakpish llankashkanhcik llankaysamaykuna alli kullki hapichun. Manarak Revolución Ciudadana tyakpi, 250 dólar kullki chashkinakurkakuna kunanpi 600 dólar kullkimi chaskinkuna.

PAKLLA RUNAKUNAPAK KAWSAYKAMAY

Kay kitilli llaktakunapi kawsaykunaman, nirka, pusak mushuk uchilla hapik wasikuna Napo, Santa Elena, Manabí, El Oro markunapi rurashkami, kay watapi sinchiyashkanchik 160 hampik wasikuna ayllullaktakunapi, kayta pantachinkapakka 55 chawpi hunu kullita churashka.

Para este sector, resaltó, dejamos ocho nuevos dispensarios en provincias como Napo, Santa Elena, Manabí y El Oro; y, en este año repotenciaremos 160 unidades médicas rurales para convertirlas en Centros de Salud. Para esto se han destinado 55 millones y medio de dólares.

BIESSMANTA

BIESSmanta kullky mañachikta yapa wichiyashka. Ñuka chayashkamanta, killa pashakkama BIESSka 1.278 kunu kullkita kurkami quirografarios mañaypi; kukkuna 941 hunu kullita hipotecariosmañaypi; 765.000 rurakunata yanapashpa. Tukuypika 2.219 hunu dolarta tukun kay kullki ñukanchimanka hatunmi kan.

Kay rikuchin imashina ñukanchik kawsaykamaypi makansusha paktachishkata, apaklla muyukyachikta rurashkanchik; ñanta rurashpa sakinchik kay paktachiwan, tukuy llaktapi kawsakkunaman, willashka kachun, ashtawan ñawpaman richun, mana chinkachun tukunchishpa nirka.

 

 

Quito, marzo 24 de 2014
IESS: WACHARIPAK YANAPAY 

Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasi- IESS willan Kawsay Kamaypi, wacharipak yanapayta kuhun wisayu pachapi, wachari pachapi, alliyay pachakunapi yanapan.

Yanapaykuna

  • Hampik yanapay, wiksayu pachapi, wachay pachapi shinallatak alliyaypachapish yanapay charin (challaripi, wachay shinallatak wawata mamatapish alliyaypi rikuna) llankak warmika yanapayta charin;
  • Ishkay kanchisrikuna manarak wachaypi samana tukin wachaska kipa chunka kanchisrikuna samana charin;
  • Kullki yanapay wachari samana pachakunapi (llankak wamika) chaskin;
  • Kariwarmi wawapak hampi mana unkuchun, unkuypipash hampikta chaypi charinka, hampi muruta sinallatak kuchushpa allichinatapash charin, wawa shuk wata charikama, 18 wata charikama yanapay charinka;
  • IESSpi llutari warmikuna wachay kipa, punchapi 2 pachata charin wawata chuchuchinkapak (12) killakamak charin;


Ministikunata

  • 12 killapi katik pagana manarak wachay charipi: llankay charikuna, kikinllatak llutari charik, asha llankay charikuna, shinallatak wawapak yanapaypash charin;
  • Mana ima kullky IESSman kipayashka charina.


Ministiskata Hapina.

Hampikta chaskinkapak wiksayuk pachakunapi rikuchinkapash, warmikuna llutari charikuna kay yupaykunama kayana 1800100000 uyashpa kutin 140 yupayta churana kutik uyashpa hapinami.

Llankachik paktachishka kashpa, llutarika IESSpak Hampik Hawsikunapi rikapak ushanka mana kashpaka shuktik Hampik Wasikununapi rikuchina kan, llankachikka masha kullki ministishkata hampik rikuchikpak ministishkata kunka imashina killkay hamutapi nikun.

Hampi Wasimanta shukshinkapak

1. Mamami ña richun nishkata panka killkayta chaskinka

2. Wawa hampik uchilla yurak pankata shinallatak wawata rikuchinpak pankatapish kunka.

3. Mamami kay pankakunawan Secretaría de Obstetriciaman rina chayta kusha kay astawan kay pankakunata kunami:

a. Mamapak ña llukshik pankata

b. Cunapak uchilla yurak panka

c. Wawata rikuchichun uchilla panka

d. Mamapak cedula chaypi charina shinallatak shuk copia charina

e. Wachaymanta samana killka panka

4. Kuchusha wawata charikpi ayllupak shuk mashi pay yawarta kuna tukun, maypi yawarta wakichipi, kay pankawan hampikpak killkay pankata hapina.

5.- Hampikmi shuk killkay pankata kunka chay pankawan kampak llankay wasiman apana paykuna riksinachun.

 

 

Quito, marzo 24 de 2014
IINTERNETPI MAY YANAPAYKUNA LLANKACHIKUNAMAN LLUTARIKUNAMANPASH

Llaktachikunapak paktachishkakunata killkay panka

Llutari killkay panka

Ecuadorllaktapak Kawsaykamay Wasi llankaywasikuna tukuyllapak llankachikunaman, shukpalla llankachikunaman, wasipi llankachikunaman, makiwan llankachikunaman makikunapi churan mushuk llika intenetpi kayta charinkapak Certificado de Cumplimiento de Obligaciones Patronales pankata charina ushachun, mana yapa pacha yapa kullki sitachun.

Llankallikka www.iess.gob.ec llika yaykuna Llankachikunapi Servicio en Linea nishkapi llapina; cédula yupayta churana shinallatak kikinpak pakalla killkayta churana, llapina Empresas; Certificado de Obligaciones Patronalespi yaykusha pankata surkuna.

Surkushka pankaka 1 killapakllami kan shinallatak kay *Código QR killkayta charin, kaywanka mana pipak pushakpak aspita ministinchu, kay pankaka tukuy llankaywasikunapi ima ministishkakunata ruranata ushankuna.

LLUTATISHKA PANKA

Yanapay charikunaka ushankuna IESSman llutarik mana llutarik pankata shuk uchilla taktikunapi surkunkapak ushankunami, llika intenetman yaykusha ima pachakunapi ministikpi shinallatak ima llaktamanta kakpipash.

Llutarik Pankata charinkapak yaykunami www.iess.gob.ec man Llutaripi llapina, servicio en lineaman yaykuna, cédula yupaykunata killkana pankata surkunalla, kay pankaka kay killkayta charina kan *Código QR pushakpak ashpi killkay, astawankarin kutishuk killkayman alli killkay rikurinka.

Shinami IESSka paktachiwan paktan, uktalla chaypi chayachun kawsaykamaykunaman; chaypakmi rurarkami mushuk hilla ashalla pachakunapi rurarinlla astawankarin ña mana Kawsaykamay wasikunan chayanachu.

Quito, marzo 24 de 2014
LLUTARISHKAKUNA MAYKUNAPILLA LLANKASHKATA ISHKAY UCHILLA TAKTIKUNAPILLA YACHANA USHANKUNA.

Ecuadorllakatapak Kawsaykamay Wasipi, shukyarinapakmanta kay hawaypi rurarkami, 2 puncha kulla killamanta 2014 watapi, uktalla, alli, may alli maypilla llankashka llutarikunapak, llankay samaykunapak shinallatak tukuyllapash llankashkapachakunata rikunkapak pakalla killkayta internetpi kuhunmi.

Kunanka yanapak chaskikuna www.iess.gob.ec man yaykuna, may mamapachamanta yaykunallami kikinpak pakalla killayta mañankapak; ña mana Kawsaykamay wasikunaman chayanachu astawankarin mana ari nichun ministin; shinami asha pachakunapi asha kullki llutarikuna ministinkuna.

Kay pakalla killkaywan, llutarika internetman kaykusha kaykuna rikuna ushan: llankashkapachakunamanta, kullki mañachimanta shinallatak hipotecariomantapash; kullki mañana, mashna wakichiska kullita shinallatak llankay sakirina kullkitapash mañana, llankaysamay mana llankay ushaytapash mañana, wacharishkapachapi, shinallatak ashka unkuycharikpi kullkiwan yanapay; IEESpi llutarishka killkay panka; fondo de reserva mashna kullky charikkuta; wañusha yanapayta mañana, ashtawan rol de pensiones kunata mañanata ushunkuna.

LLankaykunapakpachakuna

Llutarikunaka IESSpak internetman yaykushkami llankaypachakunata rikuyta ushankuna.

Llutaripak llankakpachakunaka mashna kullki pagashkata killkay rikuymi, chaypi rikuchin: mashna pacha kullki churashkata; llankaypi mashna kullki chaskita shinallatak patsakri aportaciónta; llankachik paktachishkatapish.

Kay willay may allimi IESSpak llutarikunaman, hillaypi llankachik imashina paypay pagopi katishkata yachankapak, shinallatak ministishkata yaykushpa yachaykunata riksinkapakmi.

 

 

Quito, marzo 20 de 2014
IESS WATAPI IMAKUNATA RURASHKATA TUKUY MARKUNAPI RIKUCHIK.

Markakunapak rikuykuna Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasi (IESS) kullka punchapi willachirkakuna 2013 watapi imakunalla rurashkata.

Kay riksichinakunaka markakunapi IESSta pushakkunami kurka, (katik pushakkuna) rimashpa riksichirkakuna, kay hawamanta Kawsaykamay yanapayta, kaykunapi: Llutarimanta, Kawsaymanta, Paklla Runapak Kawsaykamaymanta, Kullki Kuymanta Llankaypi Llakirikunapipash.

Tukuyman kullki mañachi, imashina Transpariencia Kamachiypi nikukta, rirka ¿ tukuykunapi ¿ markakunapi kawsaysamay wasikunapi kurkami, kay rimaykunapi rikuchirkami imapi paktashkakuna, watapi imakunalla ruraska yupaykuna, 2012 watapi rurashkawan rikuna, imakunalla shamuk watakunapi kanata rikuchirkami.

Pichincha markamanta, Xavier Encalada rimarka, astawanka "IESS imashina kamay apakta wiñachishkata willarka, hatun killay paktachina 50 wataman rurashkata" rikuchirka

Encalada nirka wasita sinchiyachinkapak mushuk reglamento orgánico funcionalta rurashkanchik, kay killkayka ñami purikun paypak marka allpakunapi, pay markapi 2,2% llutarikuna sikayashka nirka, paktachikpi nirka ashalla pachakunapi ñami hunkuykunata chaskihun shuk yanapaykunatapish riksichirka.

Rimay katipi kutin mashna chaypi kakkunapak yuyarishkata, tapuykunata, allichina yuyaykunata kutichirka. Kallari mañayka karkami Paklla Llaktapak Kawsaykamay Wasita allichina, hampi wasikunaman hampita chayachichun, runakunaman alli yanapay tyachunpash mañarkakuna.

IESSka kay willaywan paktachin astawan hatun yanapayta llaktapi kushkamanta, markunapi killkay willaykunata rurarka.

IESS pak 2013 watapi llankashkata hatun willachik kunkami, chaska 28 punchapi pawkar killa Quito markapi. Kay runakunaman willachinaka mamakamachiypi killkashka nikun, Consejo de Participación Ciudadana kay katinta ruranmi.

 

KARAPI TUMOR MANA RARINKAPAK RIKUY


 

Karata Yanapay kay Carlos Andrade Marín del IEESpi 180 wariwarmi runakunata shuk punchapi rikun, paykunamanta ishkay kimsakama karapi tumor charin.

Patricio Freire, Karamanta Hatun Hampik, Director Técnico de Hospitalización y Ambulatorio del Hospital Carlos Andrade Marínmanta nin, mana kay unkuyta charinkapak ñawpamanta rikuna alli nirka, astawan nin, mana karapi tumor charinkapak, inti ashka rupakukpi mana rupana, alli muyunti churaykunawan purina, hatun muschiku churana, gafas churana, alli wira churana, mana rupaypi tiyarina shayarinapsh.

IMAMANTA KARA AYCHAPI TUMOR UNKUYTA LLAKICHIN.

Kara tumor hunkuyta hapikuna kan: pishka chunka wata yachik charikunaman, yurak ñawi charikunaman, kanchapi llankayta rurakkunata, (purishpa hatukkunata, awka runakunata, shuk kunapipash).

Imamanta karapi tumor hunkuy llakichin: Inti rupaypi ashka pachakunapi yanasha kashpa, lluchulla kakpi; yana tukunkapak hillakunawan rurashpa.

Ñukanchik Ecuador mamallakta chawpipi tyakukmanta, (línea ecuatorial) inti paypak uchilla achikkunata urayman sitan; astawankarin, capa de osono tukurikukpi, punchanti punchanti ukllari tukurikun, astawan uktalla urman, kaykunami karapi aychapi tumor unkuyta yapa kun.

Intipak uchilla achikkuna puyutapash yallinllami allpakipash pankalla rikurin, chaymanta tukuy pachapi alli churanakuna apana, muchiku churanami, ñawipi, maquipi rikrapipash mishky wirata ishay kimsa pachapi churana, intipak uchilla achik ama chayachun, rikuryana kan 09h00 pachamanta 16h00. Pachakama.

Lluchu uka runakuna, paykuna shuk muchikuta kurana kan ama intipak uchilla achikuna rupachun, lluchu umaki mishki wirata churana.

TUMOREKUNA

Kara aychapi tumor hunkuyta charisha, mana tukuy aychapi tumor tyanchu; kuchushpalla alliyan, tukuy kuchusha shukshichishpa llaki unkuy chinkanmi shinapash mana aychapi yayushpa kakpi chinkan. Wakinpi mana quimio radio terapiata ministinchun, shinapish, hampichishka kipaman watanti watanti rikuchina kan.

Kay tumorkuna rikunkapak, hunkuypak ñawpa pachapi ima charishkakunata yachana, hampik wasi ima nishkata, karapi ima charishkata rikuy alli yachashpa hampita kallarinkapak.

Kay nishkakunawan, watapi kara aychata yachakman rina, pay rikushpa kipa ninkami ima alli mishki wirata churana.

Alli nin nisha mana churanalla kara aychapika.

May allimi ama inti rupaypi kana.

 

LLATAPAK LLIKA GESTIÓN DE LA PREVENCIÓN DE RIESGOS LLANKAY (SGP DGESTIÓN DE LA PREVENCIÓN DE RIESGOS DEL TRABAJO (SGP) LLAKTAPAK LLIKA

SGP yanapanka hampi kawsay llankak runakunapak alliyachun, llankakunapak llankakukpi llakikunata uriyana astawan llaktapi kapuchiyta sinchiyachun.

Kay mushuk llika SGP Ecuador Mamallaktapak Kawaykamay Wasi churashka, Seguro General de Riesgos de Trabajo rikuryanka, kayta Ministerio de Relaciones Laborales nishkawan paktachiskami, tukuy llankakwasikuna kullki kapuykuna hapichun kan, chaymanta ecuadorkapuykuna alli hapishkakunami.

Seguro General de Riesgos del Trabajo Pushak runami, Fernardo Cordero, Consejo Directivo IESSpak Kallari Pushakman tukuy tyashkata killkay willaypi rikshichishakami.

Kunan punchakama 36.994 yaykukunayta yupashka, 1.881 hatun, uchilla llankaywasikunamanta yaykusha imashina paykunallatik kashkata rikunkapak, tukuri killapi, yallishka killapi 24 willay tantakuy rurashka SGP yachaymanta, kaypi 3.000 llankachikkunaman yachachishka.

SGP rikunmi imashina paykunapak llankachikwasipi llankak runakunapak kawsyakamay rihukta rikunkapakmi, mana alli kakpika chaypillatak allichina, shinallatak kaykuna Gestión Administrativa, Gestión Técnica, Gestión de Talento Humano y Procedimientos y Programas Operativos Básicos kunapi yaykunata ushankimi.

Llankaywasikuna yaykunata ushankakuna kay hillapi www.iess.gob.ec, Sistema de Gestión de Prevención de Riesgos del Trabajo llapishpa, kanpak RUC yupaykunata killkasha shinallatak pakalla killkayta killkashpa.

Kay hillaka llankaykunapak llakikuna mana tyachun, hunkuykuna mana tyachunpash.

Kay llika, kanchis watamanta yachaspa shamushkami kan, Abya Yala Markapika ñukanchiklla charinchik. Llankaywasikunapak apakkunaman paktachichunmi, paykuna shuk munayta, maykama chayashaka, imashina apana, ima puncha rurarina imakunallapi paktana, alli sumak pampakunapish yanapachunmi kan.

Dr. Luís Vásquez Zamora, Seguro General de Riesgos de Trabajo del IESSpak pushak mirka, kay llika yanapanka llankakkunapak kawsaykamay alli kawsaypash alli kachun, llankaypi llakikuna mana tyachun ashtawan llankaywasikunapi yalli kapuchiy wichiyachun.

 

 

FERNANDO CORDERO, IESSPAK PUSHAKKUNAPAK TANTANAKUY SAKINI NISHA WILLACHIN

" Ñuka yuyashkani mana katini ninkapak , kunanpi, IESSmanta karuyani. Ñukapak mashiyana alli yuyaytapish mashi Rafael Correa Mamallaktapak Pushakwan alli kakun" nirka. Alli yuyay katik kani shinallatak katishami nirka". Kay shimikunawan Fernando Cordero, Ecuadorllaktapak Kawsaykamay Wasi (IESS) Kallari Pushak, sakini nisha willarka.

Cordero nirka paypak llushikta, shamuk pachakunapi shinachishun, kay shukshika ñukapak munashka han nirka. Astawankari, kay watakuna tukuy makanakuy "IESS astawan wiñarishka" kan nirka.

Paktashkakunaka, iskun killapi llankaskata nirka, Kawsaykamaypi yanapaykunaman ashta wichiyashka kan, Kunanpi, IESSka 8 hunu 300.000 runakuna ukllarrishka kan nirka, ckaypi wawakuna, kusa warmi llutarishkakuna yanapayta chaskinkuna. "Shamuk watakunapi imashina shinchiyayta rikushun ecuadorrunakunapak kawsaykunata sinchiyachikta.

Kaymanta shukshishpa imata rurakrin kitapuypi, Cordero nirka, tukuykunapak makanakuypi chashkamanta, maypi mañashkapi chaypi kasha nirka, "Tukuy samay charishkata llankaykunata kushkani" nirka. Kunampi, aylluta yanapakrini, ñukapak Arquitecto yachakpi llankakrini Cuenca markapi nirka.

Paypak sukshik willaypi, IESSpak Tantanakuy Pushakkunata yupaycharka, astawankarin director general, Francisco Vergara ashkata yuyaycharkami.

Astawankarin wasipi mashna sinchiyashka tyashkata nirka, kaykunata, hapik yachakkuna wirarichishkata. "Kunan, 86 watapi IESSpi ashka hampikkunata, uktalla hampikkuna tyan, kamay llankaykuna yallikmi"

Kutin nirka, kay watapi iskun hatun hampik wasikunata shayachina kan Machala Esmeraldas markakunapi. "llankayta sinchi mirachishkanchik". Ashtawankarin 160 hampik wasikuna mushukyachina hillayachinapish ñampi kan nirka.

Hampikunapi rikupi, Fernando Cordero nirka, ashtawan wichiyarka. Sakiri watakunapi, IESSman watapi shuk hunu runakuna rikuykarka. Kunan, Kay watapi 10.5 hunukuna llutarishkami kan nirka. Shinallatak, mushuk citas medicas wiñashkawan nirka, 75% patsakri llutarikunawan ¿ 600 warankaman chayan ¿ agendapi killkaska chunka punchapilla rikunkapak nirka.

Sumak alli pensiones, llankaysamykunaman alli chashki, llutarikuna yupay wichiyashka, kullki mañayman pankallami, hilla willayman yaykusha mañayta ruranalla, BIESS kullkiwakichik alli, shuktik sinchiyachikunatapash willarka, Fernando Cordero kutin nirka kunan Kawasykamayka alli ñanpimi kan nirka, kay nishkata, Kunan wata chawpipi killkayta rikuchypi rikurinka, chaypi rikunkuchin ñuka nikukta nirka.

Manarak tukuchikpi, llaktapak pushak Correa yuyaycharka, kay wasi pushahumpi yanapashkamanta yupaychayta kurka " punchapi rikushun alli mana alli rurashkata, mashi Rafael Correa mamallaktapak pushak punchakunapi rikunkami" nirka.

 

 

Quito, marzo 18 de 2014
CARLOS ANDRADE MARÍN DEL IESSPAK HATUN HAMPIK WASI PIE DIABÉTICO HUNKUYTA RIKUN

"Pie diabético" nishaka unkuywan diabéticopak chakiwan mana pantarinachu, mana tukuy diabéticos unkuychari ckay llakita apankuna, ashtawankarin hunkuy imashina rikta rikushpa; hunkuypak paypak llakita shukkuna kawsaypash rikuna; hunkuy kallaripi wiñay muyunti rikuna.

Clínica Pie Diabético, Carlos Andrade Marín IESSmanta Hampi Wasipi, killapi 30 runakunata chakipi unkuyta charinkunata rikun. Munashka kan mana kuchunkapak chayanchunmi kan.

Dr. Clemente Guerrero, Cirugía Vascular, yanapay apak Clínica del Pié Diabéticopak nin, wakin yachakkunami tantanakuy kimirishka kahun, chukirkunata yanaakkuna katikkunata aycha ukupi llaki tyakkunata yanapaywankan llankayka rurashka kan nirka.

Ñawpamanta yachana

Chakipi mana llakita charinapak, yawarpi mashna mishkikunata charita rikuna, alli sumay chuyaklla chakita charina kan.

Chakita punchanti punchanti alli mayllasha alli rikuryana kan, chaki karata uku apiklla charina, makiwan tantyana rikunapash, wiñay katik sillukunata kuchuna, alli mediasta churana, zapato churakpi alli rikuna, chakipi chiri kunuk alli charina.

Diabetes hunkuyk wichiyashka mishkita yawarpi charin, pacha yallikpi samay shinallatak vasos sanguíneos waklinmi. diabetes samayta waklichishaka chakika upa tukun, kuchuyta, kalluta, chukrishapish uputukusha mana nananchu.

Kay llakikunata chakipi charisha tumurta katiklla rikurin. Sinchikakpika kuchunkapak tukun. Vaso sanguíneos llaki tyakpika chakipi mana ministishka yawar chayaymi kan, chaymanta chukri charikpi kay llakika mana alliyanchu.

Llakikuna

Diabéticos hunkushkakuna, samay wakklirishkapi upu tukun, nanayta ukupi kunuk tyashkapash mana rikurin, músculo kuna irki tukun, chakipi wishtu rikurin, músculos kuna tullu ukupan yaykun.

Venamanta llakikuna

Arteria mana alli samyta apakpi celulakunata tejidokunata llakichin, Arteriaskunami llankay kan alli samay tejidokunaman apana may alli kachun, shina ima chukri charishpa mana alliyanka.

Tumorkuna llakimanta

Tumor unkuyka tukuy hampikuna rikuykunatapish charin, ministishkata unkuy runapak makipi kachun, ashtawan shinchimikan, wakinpika ishmunkapak chayan; llaki aychata mana nunakpipash ashalla kuchuna tukun ashka llaki kakpi hatun tuchuna tukun.

 

Quito, marzo 17 de 2014
MANABÍ PAKLLAYPILLANKAYKUNA MUSHUK HAMPIK WASIKUNATA KUSHILLA KUSHILLA CHASKINKUNA

Kawsaykamay Pakllaypillankayka mamallaktapi sinchiyanmi. Kunanpi ña 180 hampi wasikuna paktan ñami sumaklla ñanpi kakun, tawkakuna ñami llaktapi ayllullakta pakllayllankaykunaman, allpatallankaykunaman, chawla hapipi llankakkunaman kushkami.

Kunanlla Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasika (IESS) ishkay mushuk sumay hillakunawan Kawsaykamay Pakllaypillankaypak Manbí markapi, Tillalpi (San Vicente) La Crespa (Flavio Alfaro) ayllullaktakunapi wasi pichayta rururka.

Paya hampik wasitakunaka 80 watamanta llankasha shamushka chaykunata sakisha mushuk hampi wasikunata ayllullaktapi kawsaykunaka kushiyaywan chashkirkakuna.

Mashna chaypi kawsaykuna paykunapak ayllullaktapak yanapayta chaskishkamanta yupaychayta kurkakuna, kunanka sumay alli hampi wasikunata charin, chayakpi hampi yachak rikuy, kiru hampipash yanapay. Sinallatak uktalla kuchushpa alliyachinapish rurankapak, katipi ishmay ishpay rikunkapak ukuta charinkakuna.

Pablo Vélez, chawla hapi El Tillalmanta

"Apunchikta yupaychani kawsaywan kashkamanta kunan puncha kay sumay hampik wasipi kashakamanta, kay El Tillal kitilli, (SanVicente kitipi, Manabí markapi). IESSta ashkata yupaychani kay sumak llankayta rurashkamanta, kay yanaypayta charishkamanta, kaykunata ñukanchik charinchik Kawsaykamay Pakllayllanpak kuskamanta".

"Ñukanchik, chawlata hapikuna, kaypi kanchik, pushkkunata yupaychayta kunkapak, IESSmi sinchi llankaywan kushkami apamushkapish kay yanapayta. Kunan El Tillal Kawsaykamaypi Pakllaypillankay charikuna yanapayta charishun kushi chaskinchik".

Galo Rivadeneira, El Tillalpak ayllu llaktapak pushak.

"Nukanchika asha muchana ministinchik, chaymanta kay sumak hampikwasi ñukanchimanka mana yankallachu astawankarin hatun hampik wasimi, kunan puncha San Vicente kitipi hatun wasita chaskishkanchik Galo Rivadeneira, ayllullakta EL Tillilpak hatun pushak nirka.

1.000 yayakunak kanchik, chuskuman mirachishpaka 4.000 yanapay chaskikunaka chayanchik nirka, chaymanta mañanchik hampik yachakkuna tyachun nirka, "kay hampi wasi hatunmi nirka, punchanti punchanti nukanchikka llankankik tukuy llaktamana karankapak San Vicentemanta murukunata mikunkapak surkunchik nirka, aychatapish karanchik nirka, ñuñu yakutapash surkunchik nirka, shuktik murukunapish kitipi kawsaykunaman kaymanta kachanchik nirka"

Rody Alcívar, La Crespamanta allpallankak

"Kushillami kanchik yupaychanchikpish mushuk hampi wasi yanapankami Delicias, Quiñónez, La Crespa ayllullaktakunaman, paykuna kunan mana kaypi kahunkuna, paykunapak llankaykunapi kashkamanta"

Wilson García, hatun puskak La Crespa tantanakuymanta.

Kawsaykamay Takllaypillankak llutarishkakuna yupaychachin mushuk sumak hampi wasita kushkamanta nirka. Kay ñawpachamanta muskushkata shuyashkanchik kay La Crespa ayllullaktapi (Flavio Alfaro kitipi, Manabía markapi) Wilson García, willayta apak pushak La Crespa tuntanakuymanta sinchi mirkami.


Chayri ashka ruranata charinchik nirka, tawka ayllukunapak yayakuna canchik kimsa ayllullakta tantanakuymi kanchik nirka, 40 kilometros prunimunchik karumanta shamunchik mulakunapi sikashka chayamunchik nirka, ñawpa pachakunapi mana hampik runata tarikkarkanchik shuk warmi hampiktalla taririkarkanchik ukuykunamanka llakimi karka nirka. Ñawpakpinirkakuna 500 yayakunaman ishkay hampik runata yanachun kachashun nikarkakuna, ña charinkik 900 yayakuna 4.900 kanchik, ishki hampikta ministinchik, shuk hampik yachak yanapaytapash, kiruta hampiktapsh. Kunanmi ña charikrinchik.

Shuyanchik kay wasi pichaywan ministishkata paktachichun nirkami.

 

 

Quito, marzo 15 de 2014
IESS CRESPA KITILLIPI, MANABÍ MARKAPI HAMPIK WASITA KURKAMI

 

Ecuador Llakta Kawsaykamay Wasi (IESS) kayna sábado puncha mushuk Hampi Wasi Crespa kitilli, Flavio Alfaro kiti, Manabí markapi kurka.

Kay dispensarioka kaykunata charin, tukuy unkuyta rikuchun hanpi uku, kiru hampikpak uku, uktalla hampikkapak uku, hunkushkata imashina katikta rikunkapak uku, operación uku, shamuy killakunapi ishmay ishpay rikuyta ukuta paktachinkami.

Wasi pichichay Fausto Dután, Kawsaykamay Pakllapillankay Pushak nirka Crespa, Los Quiñónez, Los Voyos, Marco kitilli ayllukunaman shukkunapash chaypi kakkunaman nirka, "kay dispensario tukuy yanapaywan wiñarin shina llankayta rikunchinchik nirkami"

IESSka 106.291,60 dólar kullkita churarka hampik wasita shayachinkapak killa hampikunapa rantinkapak, 791 Kawsaykamay Pakllapillankayman llutarishkakuna kay yanapayta chaskinkakunami, tukuy ayllu kawsaykuna 3.145 runakuna killkashka kakun.

IESSpak pushak willayarka , mushuk hampi yachakta charikrinkichik nishkamanta paywanka ishakay hampik runakuna tiyanka, shukka kiruta hampik, shuk hampik warni tukuypi yapaypash tyanka nirka chaypy kak ayllullaktakushiyarkanuna.

Paya dispensarioka 30 watata yanapasha shamushka, kay wasika kariwarmi kunanapak alli llankaykunapi yanapakpakmi.

Fausto Dután nirka kushi ayllullakta mushk hillakunawanpish alli wasipash ashka sinchillachin Kawsaykamay Pakllapillankayta sumak llaktay rurarinka nirka, shinallatak kay watapi 180 hampiwasikunapi ministishkata churasha sinchiyachichun nirkami.

Sinchi nirka "Ni pipash mana Kawsaykamay Pakllapillankayya wishkankachun, Mamakamachiypi willkashka rikuchin kay kamachinakuyka" nirka, kunanpika 657 hampik dispensario 1.200.000 llutarikunaman yanapayta karan.

Kay shina dispensariota Tillal kitillapi, San Vicente kitipi, Manabí markapi wasi pichayta rurarka.

 

 

CÉLULAS MADRE RIRARINCHINKUNA TEODORO MALDONADO CARBO IESSPAK HATUN HAMPI WASIPI


Hospital Teodoro Maldonado Carbo (HTMC) IESS pi hutun hampik wasipi kallaripi mamakunapak pupu chunchullipak mama celulata rurkuna wiñachin.

Shinami kay Hospital Teodoro Maldonado Carbo laboratoriota wiñashka mama celulata wiñachinkapak, kayka Guayaquil Hatun Yachana Wasi hatun kawsaykunata yachakkunapak yanapaywan.

Shuklla tawka mama celulakunata churashpa wakin hunkuykunata allichishka, Luis Enrique Plaza hampikka nirka kay rikurishkakwan ashtawan sinchiyachin llankankapak katinkapak nirka, ña shamuk punchakunapi kay hampik wasipi hunkuykunata yanapasha katinkapak.

Luis Enrique Plaza hampik pushak nirka kay wiñay kawsay hatun yachaykunawan, hatun yachak tantanakuyta paktachinkapakmi kan nirka, kawsay celulakunata hatunyachinkapak, Teodoro Maldonado Carbo hatun Hampi Wasipak laboratoriopi mirachisha katinkapak.

MAMA CELULA PUPU CHUNCHULLIPAK YAWAR CHARISHKA KAY MIYASHKUNA: * Mama celulata mamakunapak pupumanta llushichinaka mama llakichin, llullu wawatapash mana llakichin * Kay celulakunaka mushuk kan, mana ima unkuykunta mana charin, mana cácer unkuytapash mana charin, wawatiyana ukupi ashka pachakuna kashkamanta. * Mama celula pupupak chunchullika 100 %patsakri llullu wawahuan pakta kan ashtawan paykunapak ayllukunawan pakta kanmi .medula yachiktami kan * Mama pupu chunchullipi yapa mama celula tyan medula yallikta. * Pi karan shinallatak chashkinpash, mana mashkashpa purinachu charikapakka uktalla kunllami. * Surkuy pachapi mana lulun waklinachu (Tomado de la publicación Células Madre)

 

 

IESSMAN KAYASHPA UKTALLA MINISTISHKATA HAPINA

CITA SEGURA nishkata churashakawan,  llutarishkakuna, llankaysamaykuna shukkunapash Ecuador Llaktapak Kawaykamay Wasipakka astawan chaypi hawalla chaskin.
Marzo killapi 64,36 %  patsakrikuna kayakta killkashka 6 punchapi chayachun  killkashka,  shinallatak 78,09% patsakrikuna 10 punchapakmi killkashka.
Yapana, 20 % patsakrimi rikurin ashtaka  wichiyashkata, agenda kunata mushuk rakita rurashkamanta.
Shina, diciembre killapi yallipi 5, 12 punchakunapipash 261.107 hunukuna mañayta rikurirka; enero killapi 5,12 punchakunapi 311.577 hunu kayashkata riksichin; febrero killapi,  5, 12 punchakunapi 350.124 hunukuna, marzo killapi 5, 12 punchakunapi 420.378 hunukuna mañay rurarka.
 "Cita Segura" nishkakta marzo killa 1 punchamanta ñami muyuhun, kay yanapaypi 1.000 waranka runakuna kayakta chaskishpa llankakun, Quito kitipi 500 patsak runakuna kayayta chaskihun, Guaquil kitipikahun 500 pstsak runakuna kayayta chaskikunkuna, paykuna kimsa tantanakuypi rakirishka kahun, astawankarin ashka kayachik pachakunapi llankahunkuna.
IESSman kayasha hapina, kay yupaykunta llapishpa 140, 161, 1-800-100000 kutichishkata uyashpa munashkata hapinam, kay rimaykunata uyarinkami:
1. Hampik rikuchun munu
2. Mana ri ushashpa willana, kutishuk puncha richun, rinimi nisha willay
3. Telefonopi unkuymanta tapuy chaskina
4. Tukuy willaymanta
IESSpi kimirishkakuna 174.870 waranka kayayta rurakrin 17, 31 punchakunapi, marzo  killapi killkachiskakunata, asha punchakunapi hampi wasikunaman richun.
288 patsak hampik runakuna llankankapak chayakpimi ashalla punchakunapi hampi wasiman chayanka.

 

 

Quito, marzo 13 de 2014
WAWAKUNATA SAMAYTA KUY HUMKUYPAK MUSHUK HAMPI UKU WIÑACHIN

Kunan (marzo killa 14 puncha 2014 wata), 10h00 pachapi, IESSpak  Urgencia Pediátricas uku Carlos Andrade Marín ¿HCAM- hatun hampi wasipi , wawakunata samayta kuy hunkuykunata chaskinkapak shuk hampi ukuta wiñachishkamanta wasi pichyta rurankakuna,  wawakunta, hatun wawakunatapash samay kuyta unkuyta charikunan uktalla chaskinkapakmi.
Hatun yachak Astrid León, Ser vicios Pediatría pushak nin, kay ukuka Uchilla Ñan  rikunkapak ,  IESSpak tawka hampik wasikunapsih kay hunkuyta rikunkapak rurankakuna.
Imashina apana:
Uchilla hampi uku wawakunapak samay kuy hunkuyta rikunkapak, mushuk killakunawanmi, samayta alli chaskichun killakuna, allilla ñutunarisha, kuyuchisha wawakuna, hatun wawakunta ukumanta huñata shukshichun yanapanmi, (Bronquitis, neumonía, asma, síndrome bronquial hunkukkunata  charikunata uktalla  yanapankapak.
Mana sinchi unkuyta charikunaman yanapanka, shina mana hampiwasiman hunkushka  sakirichun astawan kay yanaypaywan alliyachun.
Imamamta unkuykuna tyan:
Wakinpi chirikunuy tyashpa, wayra millay tukushpa, kay samay kuy unkuykuna katin  shinallatak hunkuy kun.
Chayri aycha wiñakushkamanta wawakunata yallik kay unkuy llakichin, yapa chirikunuy tyashkamanta, alli kashapapash waklichinlami.
Uchilla hampi uku wawakunapak samay kuy hunkuyta rikuyka 20 unkuykunata rikunkapak yuyarishkami kan, kay pachakunapi 08h00 a 16h00.

 

Quito, marzo 13 de 2014
ECUADOR LLAKTAPAK KAWSAYKAMAY WASI 86 WATA LLANKAY PAKTACHISHKA MAMALLAKTATA YANAPASHKA

 

86 wata washapi, kunan puncha shina (13 puncha , marzo killa 1928 wata), Isidro Ayora, Ecuador Mamallatapak Hatun pushak Alberto Larrea Chiriboga  minkarka Caja de Pensiones kallarik pushak, paypay kullkiwan llankan wasi karka, Mamallaktachiypak tyashkakunata chikan rikusha, tukuyllapak llankaykuna, tukuypak awka runakunapash, llankaysamay yanapay, kusa warmi illay, yaya mama illak wañushkata panpakana rikuchun.

Kay wiñay pachakunapi kay wasi yanapashkami  llaktapak ñawpakman richun, Wakin kullki mañachishpa yanapashpapish. Llaktapak katun apukpi mushun wiñaykunata rurashka, kunan pachapi Mamakamachiypi Seguridad Social Kamachypi nishkata paktachiskanmi. IESSpak mashna llankaykuna rurashkawanpash.

Kawsaykamayka kay makanakuypakka hatunmi kan, hatun mushuyuk tyashka,  mushuk Mamakamachik ari nishpa kallarishkami, chay yuyaywan, charinawan, mana munay ruraywan, kaktaykuna, allillankay, kulliyanapay, ashkatyak, achiklla, chaypikay; shinallatak Sumak Kaway Llaktayñan Wiñachik, tukuykunapak kawsay sinchiyachinkapak kay llaktapi kawsaykunapak kullky tiachun.

Rikuchinkapak yanapankapak paylla runakunata,  yachak runakuna kiki llankayta charikunata  13 watapi mana paktachirka imashina apana killkay mana tyaskamanata, Resolución 464, 29 punchapi, enero killapi 2014 watapi shukshirkami.

IESS kullkytuchi kullki mañachin alli rikun, kay wakrikunata allichinkapak, IESS pushakkuna wakin alli pankakuna killkaskakuna mashna tukuykanapak paypaklla wasikunawan, hatun yachana wasinawan yachakkuna yachachun.

Nikichik chaskipi ashka yanapaykuna kimirishkakahun, IESS llutarichishkata pankata; llankachik ruraykunata pankata, Iespi kimirinkapak pakalla killkay kay ruraykuna  runakuna ministishkata uktalla surkuchunmi.

Shinallatak Seguro de Riesgo del Trabajo manta imashina apana mamallaktapak llikata churashka llankay llaki mamallaktapak, paypaklla llankay ruray charikuna mana llaki tyachunmi  yanaparikun.

Wakin tantanakuykunapi chaypi kashka yanaparishka, llaktapakpushak tantanakuykunapi, IESS ima charita yanapaykunapash  riksichisha katishkakuna.

 

 

Quito, marzo 11 de 2014
YACHAKKUNAPAK KIKIN LLANKAY CHARIKUNAPISH KIKIN MUNASHAPA LLUTARINAMAN YAYKUNA

 

Tukuylla Kinkin llankayta charikuna Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasipi (IESS), kay (www.iess.gob.ec) man yaykushpa munashkata mañana shinami Fernando Corder, Hatun pushak Consejo Directivo IESSmanta nirka.

Payka willarka imakunapilla kay Resolución CD.464 yanapan, kamaywasi ari nirkami, 29 punchapi, enero killa ,2014 watapi, kikin llankayta charikuna IESSman llutarinapi yanapankapak, chaypi kimirishka kan yachakkuna kikin llankayta charikunapash, uchilla killkay kamachiy mana tyashkamanta 13 watakama mana paktachishka. Cordero nirka, kay Resolución ka rikuchin Ecuador LLaktapak Mamakamchiykta, Seguridad Social kamaychiytapash, ashtawankarin, kay willaypi ¿ 2005 watapi Tribunal Constitucional tyashka pachapi akllashka tantashkami kan.

Resolución nishkata runakuna paykunatik llankay charikuna ushanmi, munashpalla, Seguro General Obligatorio IESS pi llutarina, shina tukuykunaman pakta ayñi yanapaypash tukuykunapak tyachun.

Shinapash nirka, kikinllatak killapi tantashka kullkiwan rikuna kan mashna patsakri kullkita kuna tukun, killapi 340 dólar kullki llankakkuna chaski mana urik kana kan.

Nirkami, astawan, IESS man llutarishkaka llankashkamanta kullkita riksichishkata paktachina ushanmi, mayhan pachapipash, IESS pak willayman yaykushpa, uriyashpa mana kaspaka wichillashpapish, kapak mashna kullkyta rikushpa.

Fernando Cordero willarka, Seguridad Social Kamachipiy 2 nikipi, Seguro General Obligatorio kunpi, llutarishka kashka, tukuy runakuna maykan yachak runa kashpa, maykan llankaykunata rurakkunapish, llankachik, manallankachikkunata charik kuna, astawan, kutichirkami 10 niki, b killkaypi kamachiy nishkapi nikun, runakuna mana llankachik charikuna, shinallatak b, c, d, e, f pikpashmi nihun, "munashkata" IESSman llutarishkakunata ukllarishkami kanka nirka.

Tukuchikpi nirka, llutarishkaka, IESS pak hilla willaypi rikurishkawanmi, pankalla yaykuyta shukshiytapish ushanka nirka, astawankarin, killapi llutaripak kullkita mana pakashkapi IESS llutarimanta shukshinllami, mana nima kullkita pakana tukun nirka.

 

 

 

Quito, marzo 8 de 2014
HCAM HAMPIKUNAMAN MUSHUK YACHAYTA YACHACHIRKA

Carlos Andrade Marín, IESS hampi wasipimi, 19 hatun hampik yachak tukuchik raymita rurarka; kay yachaykunapi: warmikunapak aychata hampik, wachachik hampik, kuktik hampikunapish. Kay tantanakuypi Ecuador Llaktapak Kawsaykamay Wasimanta pushakkunami chaypi karka.

Kay hawamanta doctor Francisco Vergara, IESS pushak, nirka " Kay wasi llaktapikawsaykuna hatun hampik yachaykunata ministin kankunapak munashkata paktachirkankichik".

19 hatun hampik yachakkuna 2, 4, 5 watata yachaykatishka, tukuy ministishkata paktachishkakuna hatun hampik yachay tukukunkapak; San Francisco de Quito Hatun Yachay Wasi yanapaywa; mishashka hipa IESS ukumanta kullkiwan yanaparka, kay yapaykunawan tukurirkakuna.

Paykuna IESS wasipi llankashpa tikraninkakuna, HCAM hatun hampi, shinallatak llaktapak hampik wasikunapi llankasha, maypi hatun hampik yachaykunata ministinkunapi.

 

Quito, marzo 07 de 2014
CÁNCER: " ALLIMI ÑAWPANA SINA MANA LLAKIRINA"

Warmika karipak mashimi, hatun yuyaykuwanllatik ¿ Sinchiymanta hapishpa usana yuyay, shinakashpaka warmika kari runa yallik sinchimi kan¿

Ñukanchipak kawsay kamachiy mana llakinakuy kashpaka, katik pachakunamanka warmikunawanmi kanka¿

Mahatma Gandhi

Pachamamapi Warmi puncha raymi kashkamanta, Teodoro Maldonado Carbo, IESS - hampi wasi, Guayaquil kitipi, Fundación Esperanza y Vida paktami rurankuna, imashina cáncer unkuyta sinchi unkuy ñawpana yanapay hawamanta rimakrinkuna, kay unkuyka ashka ecuadorllakta warmikunata llakichin.

Kay rimayka Leoncio Andrade Corral del HTMC, tantanakuy ukupimi rurakrin, kunan viernes puncha, 7 marzo killa, 2014 wata, 11pachapi.

Kay tantanakuyka, Teodoro Maldonado Carbo hatun hampi wasipak unkshka warmikunamanmi kay rimayka kan, hatun hampikunata yachakkunami kay tantanakuypi rimankakuna.

Allita riksichinami 100 warmikunamanta 16 warmikunami kay (cáncer) unkuywan wañunkuna, chaymanta kay rimayka may sumak allimi, shinapash kawsayta sinchiyachin, shinami mana kay unkuyta charinkapak yachachin, hipaman mana llakita charinchun.

Kunanka IESS ashtawan alli

 

Quito, marzo 6 de 2014
KUYUY UNKUYTA CHARIKUNAMAN (PARKINSON) UMAPI HATUN TUKSINAWAN ASHKA YANAPAYMI

Kay Umapi HatunTuksina Killay hampi Parkison unkuyta charikunaman mushuk shuyayta charinkuna, Teodoro Maldonado Carbo IESS, Guayaquil kitipimi tyanmi.

Kay hillay hampikta unkushka kara ukupi churan, clavícula tullu kuchupi churan. Kay kuyurika imashina shunkuta tullnikukta rikuy, shinami kan.

Umapi Hatun Tuksina Killay hampiwan alli llankayta kachan uma ukupi maypi kuyurikman, sumak allí kuyurita kachan shinami mana allí kuyurik unkuyta (Parkinson) waklichinmi.

Kay rurayta Parkinson unkuyta charikunaman, mana nima hampikunan alliyashkakuna; kay unkuy mana alli llankayta rurankapak sakin; hampikuna upyashpapish mana riksishka nanaykunata churan.

Henin Mora, hatun hampi, Teodoro Maldonado Carbo IESS, hampi wasimanta nin,

unkushka churashkakunaman hampi upyahushkata anchuchina ¿yapa kullky ministishkamanta- mana riksishka unkuykunata uriyasha, sumakyachin alli kawsayta ninmi.

Manarak churakpi, mushuk killaykunawan unkushkata ima nanay charishkata rikunkuna, allimanta alliyachun sumak aycha kachun, imashina kaypy ninkuna.

Gonzalo Rodríguez, sukta kimsa wata charin, Parkinson unkuy makipi chunka chushku watamanta charikkarka, kunanpi ashkalla makipi ktyuri charin, ashtawankarin paypak aycha mana allí kashpa purinatapash mana ushashkachu.

Kunanpi, shuk killapi kay hampita churashkapi maki kuyurik uktalla uriyashka, shinallatak paypan aycha alli shayarin, 70% kuyurika uriyarka; Shinapash Henin Mora, hatun hampi nin " unkuy rikuchishkata chinkan, millayka mana chinkanchun" ninmi.

Walter Céleri, sukta chunka sukta wata charin, ishkay chunga ishkay watamanta paytapash kay unkuyta charikta rikurkakuna. Paypay warmi shinallatak paypa uchilla churi pakta karka. Paykuna ashka kushillakarkakuna paypay kusa, hatunyaya imashina alliyayta rikushpa "paypak shumak kawsakman tikrachun pakta kankapak kulli ruraykunapi" nirkakuna.

Tukuchinkapakka Luis Rodriguez, rukuyaya, Parkinson nanaywan llakiyashka, kay llakimantami, antawapak waklirishkata alliyachin llankayta sakirkami, chunka wata tukun, warmika paypak kusa alliyachun purinata ushanchun munanmi, shina hatunyaya kushilla kachun, llankak runa aylluta hawaman aparka sinaman tikrachun ninmi"  

 

Quito, febrero 19 de 2014
IESS CUENCA KITI KARIWARMI RUKUYASHAKA KAWSAYMANTA RIKUY KILLKAYTA RURARKAKUNA

Mamallakta Kawsaykamay, Francisco Vergara  pushak, Ruth Caldas, Cuenca kiti apuk, Fernardo Cordero, IESS Tantanakuy Hatun Pushantik imashina yanapashpa apana killkayta rurarkakuna.
Kay killkayka  Austro markapak  kariwarmi rukuyak willay rukuyanapunchakunapi  allí llankay allí kawsay allí yuyay may allí may shumak punchakuna yallichun paktachinkapakmi kan.
IESS shinallatak Cuenca kiti  runakuna rukuyakpachakunapi sumay allí llankashpa yuyaymi alli mikushpa allí tukuyta rurashpa may shumak allí kawsayta yuyari charichun, kay pachapi sumak alli wiñay tyachun rukuyak watakuna yallichun allí kawayta apana, rukutukukmanta mana llakirishpa kana kan.
Paykuna kariwarmi  rukuyakpachakunapi sumak allí llankashpa yuyay: tukuy kariwarmi rukukuna llaktapak  ruraykunapi chaypi kachun. Rukununa llankay charichun, ima llankaykunapi  yanapachun, shinallatak paypak yuyaywan munashka wasipi kawsayta charichun, ashtawan mushuy yachaykunawan yachashpa allí kawsachun.   
Kaykunapi yuyariskakuna:
"CENTRO NACIONALL DE PROMOCION DEL ENEVEJECIMIENTO ACTIVO" allichishpa paskana, "Escuela Central" wasipi, Gran Colombia shinallatak Benigno Malo, Cuenca kitipi sakirin. Centro del Saber man tinkirishka kan, runa rukukunata yanapachunmi.
Kay wasipi kay llankaykunapi yanapanka:
a. Kawsayta rikuchinka: taki, tushuy, shuyuy, hawtaypata, shuk kunapash;
b. Mikuymanta, siranamanta llankanamanta;
c. Pukllaykuna shinallatak sinchi aycha wiñarichun, ashtawan
d. Mushuk yuyay - yachana: killka Katina, killkana, ñawpa yuyaykuna, shimikuna, skuk yachaykunapish tyankami.
Cuenca kitipi  IESS hmkpi wasita hawaman churana, jubilados, tukuy ruyashka runakunata  kay kunapi yanapankapak:
a. Hampikunata kuna:
b. Alli pampakunapi chaypi kana;
c. Cuenca kitikamachikmanta kariwarmi rukukuna sapalla  tyakkunata rikunka.
Kay yanapaykunaka 19 puncha febreo killamanta kallarishpa 2014 watakama, pishkawatakamami.

 

Quito, febrero 17 de 2014

WAÑUSKATA PAMPAMHAPAK IESS KUNKAMI

Kay watapi Mamallakta Kawsaykamay (IESS) kawsaykamayta charikuna, kusa warmi illak, taytamama illakkuna wañushpa pampankapakka 1.249,44 dólar kullkita kay wataman tyan nisha willay.
Kayta paktachishkakunaman kan:

  • Kariwarmi afiliación charikunata,  kunka shuk  killa ñawpapi wañushkakashka,  sukta killa pahaska charikunamanmi kan.
  • Ruku  llaki kawsaykunama, kusawarmi illakkunaman, taytamama illakkunaman , shinallatak llaky  llankay charikunaman.
  • Llankay pachakunapi wañukunaman shillatak unkuymanta wañushkakunaman kan.

Wañushkata Ayllukuna uktalla IESS man willachina, Sistema de Pensiones ukupi, mana shina kakpika www.iess.gob.ec man yaykuspa riksichina kan.
Llankayta kuk runapish wañushkata willachina, paykunallatak afiliación, pakankunamanka IESS willankami.
Wañuykta pampamkapak  yanapanmi, tukuy rantishkata kullkita tikrachishpa shinallatak aya pampayman kanchamanta richushpa.

KULLKITA TIKRACHIK, KANCHAMANTA YANAPAYKUNA
1.Kanchamanta yanapaykunaka willkashka kahun  IESS kayman yaykushpa http://www.iess.gob.ec/es/web/pensionados/servicios-funerarios-iess,  kaymanta uktalla yanapankuna nima kullkita ninistinchu, shinapash yanapachun kaykunata charina:

  • Wañushkapak cedulata
  • Wañushka killkayta

2.Kullky tikrachik.- Mana kanchamanta yanapayta hapikuna,  llaktakunapi mana tyashkamanta hapina ushanmi.
Kayta hapinkapak shuk ayllumi llaktakunapi Sistema de Pensiones nishkaman rina kan, tukuy ima rantinshkata pankakuta apashpa mañana, kay killkaykunata apashami rina kan:

  • Killkay wañushkamanta ishkay panka.
  • Ima ministishka randishkata killkay pankata, shinallatak IESS kushkatapash pankata apana.
  • Wañushka punchakunapi ministishka rantishkata aillupak Cedula shinallatak votación killkaytapash apana.
  • Maypi kullky wakichik pankata apana.

Kay yanapayta tikrachinchunka shuk watallapi rurana kan.

 

Quito, febrero 11 de 2014

RIOBAMBA MARKAPI HAMPI WILLAYMANTA TANTANACUY

Chimborazo markamanta IESS apukmi, imakunapilla yanapay, kanchamanta yanapy, hampi willaymanta hatun tanatanakuy tiarkami.

Miércoles puncha shuk ishcay febrero killa, ishkay waranka chunka shuk chushku watapi, Riobamba markapi, Ministerio de De Salud Pública yapaywan rurarkakunami.

Kaypi kay hawamanta rikurkakuna:

  1.  Kariwarmi, wawa miray hampimanta;
  2. Mikuymanta imashina apana;
  3. Yawarmanta shinallatak wirayashkamanta;
  4. Yankaykunapi ama llaky tyachun;
  5. Hampiwillaymanta;
  6. Seguro Campesino imakunapi yanapayta, kallari hampi yanapay, runakunapak tupumanta;
  7.  IESS imapillatak yanapan;

 

Quito, febrero 24 de 2014

LLANKAY KUKKUNAMAN PAKTACHISHKATA PANKATA LLIKAPI TARINKI

Mamallaktapak kawsaykamay manta tukuy llankay kukunaman kikin llankayta charikuna shinallatak mamallaktachik llankay uchilla llankaykuna, awana llankaypish Paktachiska Pankata llikapi mañana ukshankuna.

Kallaripi IESS pak www.iess.gob.ec,  Empleadores, Servicio en Línea man yakushpa chaypy cedula yupayta killkana shinallatak kampak CLAVE churana, akllana Empresas, Certificado de Obligaciones Patronasles rikurinka.
 
Pankapi  *QR  killaywan rikurinka, mana mayhan firma ministinchu, shuk killaman kay pankaka, ashtawankarin  minishkapi kay pankata rikuchina.